Dân số Việt Nam đang đối mặt với một thách thức lớn khi Tổng tỷ suất sinh (TFR) vào năm 2024 chỉ đạt mức 1,91 con/phụ nữ, mức thấp nhất trong lịch sử. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này được cho là do giá nhà đất tăng cao, khiến người trẻ không thể “an cư” và từ bỏ kế hoạch lập gia đình, sinh con. Hiện tượng “Thế hệ 3 Không” – Không nhà, Không hôn nhân, Không sinh con – đang hình thành một cách lặng lẽ.
Xu hướng này đang đẩy Việt Nam tiến nhanh đến trạng thái “xã hội ít trẻ em” và nguy cơ rơi vào bẫy “già hóa trước khi giàu”. Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia cho thấy rằng mức sinh giảm sâu rất khó phục hồi. Giá nhà đất tăng phi mã được xem là nguyên nhân thầm lặng nhưng quan trọng dẫn đến đà giảm sinh. Tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, nhà ở đã vượt xa tầm với của người trẻ. Không ít người trẻ từ bỏ giấc mơ lập gia đình, chọn sống một mình, làm nghề tự do, tận hưởng trải nghiệm cá nhân.
Theo khảo sát, có đến 62% người trẻ cho biết họ trì hoãn kết hôn vì lý do tài chính, trong đó nhà ở là mối lo lớn nhất. Điều này đặt Việt Nam trước các hệ lụy như suy giảm năng suất lao động, thiếu hụt nguồn lực đóng góp vào bảo hiểm, y tế, và áp lực ngân sách cho chăm sóc người cao tuổi tăng mạnh. Từ năm 2011, Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa dân số. Đến năm 2024, cả nước có khoảng 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Con số này dự báo sẽ lên tới 18 triệu vào năm 2030, chiếm 25% dân số.
Các chuyên gia nhận định rằng chính sách nhà ở không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là điều kiện tồn tại của một quốc gia trong tương lai. Đã đến lúc cần nhìn thẳng vào vấn đề và hành động quyết liệt để giải quyết tận gốc vấn đề nhà ở, động lực cốt lõi để người trẻ an cư, lạc nghiệp và sinh con. Việc này không chỉ giúp cải thiện tình trạng giảm sinh mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng. Một số giải pháp có thể được xem xét bao gồm việc tăng cung nhà ở giá rẻ, hỗ trợ tài chính cho người trẻ, và cải thiện môi trường làm việc để người trẻ có thể an tâm lập nghiệp. Bên cạnh đó, cần có các chính sách hỗ trợ phụ nữ và gia đình để khuyến khích sinh con.
Hiện tại, vẫn chưa có giải pháp dễ dàng nào để giải quyết vấn đề giảm sinh và già hóa dân số. Tuy nhiên, với sự nỗ lực và quyết tâm của cả xã hội, chúng ta có thể hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn cho dân số Việt Nam.
Nguồn…
