Lào Cai hiện sở hữu 56 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có 3 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Tỉnh này đang tích cực bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đặc sắc tiêu biểu, biến di sản thành tài sản để phát triển du lịch.
Xã Nghĩa Đô, nơi sinh sống của đồng bào Tày, là một điển hình về việc bảo tồn và phát triển văn hóa. Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thẩm định và ghi danh 2 di sản văn hóa phi vật thể của tỉnh Lào Cai vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Trong đó có loại hình di sản thuộc nhóm ẩm thực đầu tiên của Lào Cai là ‘Tri thức dân gian chế biến cá nướng, vịt bầu lam và rượu men lá của người Tày xã Nghĩa Đô’.
Ẩm thực ở Nghĩa Đô được đánh giá cao bởi sự độc đáo đến từ nguyên liệu, quy trình và cách thức làm ra món ăn. Các món ăn ở đây được làm từ những thực phẩm của địa phương như món ‘vịt bầu lam’ phải là loại vịt bầu cổ xanh có đặc điểm cổ rụt, thân hình bầu bĩnh, đầu to, chân ngắn. Không chỉ nổi tiếng về ẩm thực, các nghề thủ công truyền thống như kỹ thuật đan lát của người Tày Nghĩa Đô cũng thể hiện sự công phu và khéo léo của đôi tay.
Để phát huy sức mạnh văn hóa trong phát triển du lịch, biến di sản thành tài sản, cần sự vào cuộc bền bỉ, sáng tạo và chung tay đồng thuận của chính quyền và người dân. Mỗi di sản đều mang trong mình những câu chuyện hấp dẫn thể hiện nét đẹp văn hóa các tộc người.
Năm 2023, tổng lượng khách đến Nghĩa Đô đạt 21.000 lượt, doanh thu đạt khoảng 12,6 tỷ đồng. Năm 2024, lượng khách đạt 25.000 lượt, doanh thu từ du lịch cộng đồng khoảng 15 tỷ đồng. Khách quốc tế cũng bắt đầu tìm đến Nghĩa Đô như một nơi để ‘chạm’ vào vùng đất bản sắc nguyên sơ, chân thật.
Dự kiến đến năm 2030, địa phương đón khoảng 16,5 triệu lượt khách, doanh thu du lịch ước đạt 74,8 nghìn tỷ đồng, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần quan trọng vào tăng trưởng GRDP của tỉnh. Trong quá trình phát triển du lịch, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa là một phần quan trọng để thu hút khách du lịch và tạo ra các trải nghiệm độc đáo cho họ.
Các địa phương có thể học hỏi từ mô hình của Nghĩa Đô để phát triển du lịch dựa trên di sản văn hóa của mình. Với sự chung tay của chính quyền địa phương, người dân và các bên liên quan, di sản văn hóa có thể trở thành tài sản quý giá cho phát triển bền vững.
