Ngày 17/7 vừa qua, giới mỹ thuật Việt Nam đã phải tiễn biệt họa sĩ Lê Thiết Cương, một tên tuổi nổi bật và có ảnh hưởng sâu sắc đến nền nghệ thuật đương đại của đất nước. Ông ra đi ở tuổi 63, để lại một khoảng trống không thể lấp đầy trong lòng những người yêu nghệ thuật và các nghệ sĩ.

Lê Thiết Cương sinh năm 1962 và đã tạo dựng được tên tuổi của mình với phong cách hội họa tối giản, một lối đi riêng biệt mà ông đã kiên trì theo đuổi. Các tác phẩm của ông không chỉ phản ánh sự tinh tế và nhẹ nhàng mà còn chứa đựng những tầng ý nghĩa triết lý và giàu chất thơ. Bên cạnh sự nghiệp hội họa, ông còn là một người yêu văn học, gắn bó mật thiết với sách vở và luôn sẵn lòng hỗ trợ những người viết.

Theo đánh giá của họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, Lê Thiết Cương là một nghệ sĩ có phong cách độc đáo và không thể nhầm lẫn. “Tranh của Cương rất nhẹ nhàng, ông là người duy nhất theo đuổi phong cách tối giản ở Việt Nam,” ông Đoàn nhận xét. Không chỉ vậy, ông còn đánh giá cao sự đóng góp của Lê Thiết Cương trong việc làm nên sự đa dạng cho nền mỹ thuật và sân khấu Việt Nam. Những đóng góp bền bỉ của ông trong lĩnh vực sáng tác, viết lý luận phê bình cũng như vai trò giám tuyển trong nhiều triển lãm nghệ thuật đã giúp ông trở thành một nhân vật quan trọng trong giới nghệ thuật.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đã có những chia sẻ xúc động về những giây phút cuối cùng bên cạnh họa sĩ Lê Thiết Cương. “Cương vẫn quyết tâm chống lại thần chết, không chịu khuất phục đúng như con người Cương trong mọi thăng trầm mà anh đã đi qua,” ông Thiều nói. Ông cũng bày tỏ sự tiếc nuối khi Lê Thiết Cương ra đi ở tuổi 63, một tuổi đời chưa dài nhưng dày đặc trải nghiệm và cống hiến. “Ông sống đúng với con người mình ở nhiều nghĩa và không sợ hãi,” nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhận định.

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên cũng bày tỏ sự tiếc thương sâu sắc trước sự ra đi của họa sĩ Lê Thiết Cương. “Sự ra đi của ông là một mất mát lớn. Với tôi, Lê Thiết Cương là một họa sĩ tài năng, một người làm nghề nghiêm túc và trân trọng giá trị của các bậc tiền bối cũng như đồng nghiệp cùng thời,” ông Nguyên nói. Ông cũng đánh giá cao khả năng viết của Lê Thiết Cương, cho rằng ông viết bằng một lối văn tinh tế, sắc sảo, thể hiện rõ chiều sâu tư duy và cá tính nghệ thuật riêng.

Tóm lại, sự ra đi của họa sĩ Lê Thiết Cương để lại một khoảng trống lớn trong giới mỹ thuật và những người yêu nghệ thuật. Tuy nhiên, di sản nghệ thuật mà ông để lại sẽ tiếp tục được lưu giữ và phát huy, góp phần làm phong phú thêm nền văn hóa và nghệ thuật của Việt Nam.

Ngày 18/7 vừa qua đã đánh dấu sự ra đi của họa sĩ và nhà phê bình nghệ thuật Lê Thiết Cương tại Hà Nội, để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong cộng đồng văn nghệ Việt Nam. Ông được biết đến với phong cách hội họa đặc trưng tối giản, được hình thành từ sự kết hợp độc đáo giữa giáo lý Phật giáo và tinh thần nghệ thuật đương đại. Trước khi từ biệt cõi đời, ông đã thể hiện khao khát sống và yêu bằng cách tìm kiếm nguồn cảm hứng từ những lĩnh vực nghệ thuật khác như âm nhạc và thơ ca.

Họa sĩ Lê Thiết Cương sinh ra trong một gia đình có nền tảng nghệ thuật vững chắc. Cha ông là nhà biên kịch, nhà thơ Lê Nguyên, và mẹ là nhà quay phim Đỗ Phương Thảo. Từ khi còn nhỏ, ông đã được tiếp xúc với thế giới nghệ thuật và bắt đầu học vẽ từ năm 11 tuổi. Sau đó, ông tốt nghiệp khoa thiết kế mỹ thuật tại Trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội và đã gắn bó với nghệ thuật trong hơn nửa thế kỷ. Suốt sự nghiệp của mình, ông đã không ngừng khám phá và phát triển phong cách hội họa riêng biệt.

Đặc trưng của phong cách hội họa Lê Thiết Cương là sự tối giản, thể hiện qua việc tiết chế tối đa từ bố cục, đường nét đến màu sắc. Ông tin rằng sự tối giản chính là con đường dẫn đến sự minh triết và tinh thần trong nghệ thuật. Điều này được thể hiện rõ qua các tác phẩm của ông, từ những bức tranh trên canvas đến những tác phẩm trên gốm và điêu khắc. Mỗi tác phẩm đều toát ra một sự tinh tế và sâu lắng, mời gọi người xem chiêm nghiệm về bản chất của cuộc sống và nghệ thuật.

Không chỉ là một họa sĩ tài năng, Lê Thiết Cương còn là một nhà phê bình nghệ thuật uy tín. Ông đã xuất bản nhiều cuốn sách về nghệ thuật, nổi tiếng như ‘Thấy’ (2017) và ‘Trò chuyện với hội họa’ (2025). Những cuốn sách của ông không chỉ giúp người đọc hiểu sâu hơn về nghệ thuật mà còn cho thấy khả năng phân tích và đánh giá tinh tế của ông. Ông đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới văn nghệ sĩ về tài năng và tâm huyết của mình trong việc phát triển và quảng bá nghệ thuật.

Cuộc đời của Lê Thiết Cương cũng được đánh dấu bằng nhiều mối quan hệ chặt chẽ và sâu sắc với các nghệ sĩ và văn nhân khác. Ông được biết đến là người hào hiệp, trượng nghĩa, luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn bè và đàn em trên con đường nghệ thuật. Sự gắn kết và hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng văn nghệ của ông đã góp phần tạo nên một thế hệ nghệ sĩ tài năng và tâm huyết.

Trước khi qua đời, Lê Thiết Cương đã hoàn thiện nhiều dự án nghệ thuật đầy tham vọng, bao gồm cả triển lãm và sách. Những di sản nghệ thuật mà ông để lại không chỉ là tài sản quý giá cho giới văn nghệ sĩ Việt Nam mà còn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nghệ sĩ sau này. Thông qua các tác phẩm và ấn phẩm của mình, Lê Thiết Cương đã thể hiện sự tận tâm và đam mê đối với nghệ thuật, đồng thời để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng yêu nghệ thuật.

Họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nghệ sĩ hàng đầu của Việt Nam, đã qua đời vào tối ngày 17-7 tại Hà Nội sau một thời gian chống chọi với căn bệnh ung thư. Sự ra đi của ông để lại nỗi tiếc thương sâu sắc cho người thân, bạn bè trong giới nghệ thuật và văn chương.

Lê Thiết Cương sinh năm 1962 tại Hà Nội, bắt đầu học hội họa từ nhỏ và sau đó tham gia quân ngũ. Sau khi rời quân ngũ, ông theo học thiết kế mỹ thuật tại Trường đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội. Ra trường năm 1990, ông sớm tìm được con đường riêng cho mình và thành danh với hội họa tối giản. Phong cách nghệ thuật của ông được hình thành từ mối quan tâm đặc biệt với đạo Phật và mỹ học tối giản của thiền và tư tưởng Á Đông.

Ông đã học được rất nhiều từ người thầy của mình, nhà thơ Đặng Đình Hưng, và đã ‘rơi vào tối giản’ từ cú đẩy của người thầy lớn. Hội họa tối giản của Lê Thiết Cương không chỉ thể hiện sự tinh giản trong hình thể, mà còn thể hiện sự sâu sắc trong tư tưởng và triết lý.

Không chỉ là một họa sĩ tài năng, Lê Thiết Cương còn là một người yêu quý tài năng và trọng tài. Ông đã tổ chức nhiều triển lãm giới thiệu và hỗ trợ cho các họa sĩ trẻ. Ông cũng đã làm nhiều cuốn sách ý nghĩa cho bạn bè tài năng, bao gồm cả những cuốn sách tập hợp các bài viết và ảnh quý giá.

Lê Thiết Cương cũng có tình bạn thân thiết với nhiều nghệ sĩ hàng đầu, bao gồm nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, nhà thơ Thụy Kha và nhà điêu khắc Đinh Công Đạt. Ông có khả năng tụ hội được văn nghệ sĩ nhiều thế hệ ở quanh mình và đã lập lại được một phần ‘truyền thống’ quan hệ mật thiết giữa các giới như tiền bối.

Trong sự nghiệp hội họa của mình, Lê Thiết Cương đã tổ chức 26 triển lãm cá nhân trong nước và nước ngoài từ năm 1991 cùng nhiều triển lãm nhóm. Ông có các phẩm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Nghệ thuật Singapore (SAM), Bảo tàng Royal de Mariemont (Vương quốc Bỉ) và Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Ông cũng từng đoạt 2 giải thưởng Good Design Award (Nhật Bản) trong các năm 2003-2004, 2005-2006.

Lê Thiết Cương đã ra đi trong yêu thương ngọt lành, để lại một di sản nghệ thuật và văn hóa phong phú cho Việt Nam. Sự ra đi của ông sẽ luôn được nhớ đến như một mất mát lớn lao cho giới nghệ thuật Việt Nam.

Ngày 17/7, tại Hà Nội, họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những nhân vật tiêu biểu của hội họa đương đại Việt Nam, đã ra đi, hưởng thọ 64 tuổi. Sự ra đi của ông đã để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong lòng bạn bè, giới nghệ sĩ và công chúng yêu nghệ thuật.

Lê Thiết Cương là người đã sống một cuộc đời tài hoa và phóng khoáng, luôn lạc quan và rộn ràng dù hạnh phúc riêng tư có nhiều gập ghềnh. Ông được biết đến như một tri kỷ của nhiều nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu, diễn viên, hoa hậu… và đã biến căn nhà số 39 Lý Quốc Sư (Hà Nội) thành điểm hẹn quen thuộc của văn nghệ sĩ cả nước.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, người bạn thân thiết của Lê Thiết Cương, đã nghẹn ngào nhớ lại giây phút tiễn biệt: ‘Khi mấy anh em chúng tôi vào bệnh viện, Cương nói: Cầm tay tôi đi. Tôi cầm tay Cương và biết đó là lần cuối. Dù các bác sĩ không thể can thiệp gì thêm, Cương vẫn nhất quyết ở lại bệnh viện với hy vọng mong manh. Cương không đầu hàng, vẫn kiên cường đối mặt với lằn ranh sinh tử, đúng như tính cách bền bỉ, bất khuất đã theo anh suốt cuộc đời.’

Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn gọi sự ra đi ấy là ‘Lê Thiết Cương trở về miền tối giản của riêng mình’. Theo anh, từ tranh sơn dầu đến sơn mài, Lê Thiết Cương giữ vững phong cách riêng – chất liệu truyền thống, kỹ thuật truyền thống, nhưng tạo hình hiện đại, nghiêng về đồ họa, với những mảng phẳng và đậm nhạt sâu sắc.

Lê Thiết Cương đã sống một cuộc đời nghiêm khắc và cao độ trong làm nghệ thuật. Ông từng thừa nhận: ‘Một đời làm nghệ thuật vẽ được mấy tranh đẹp, nhầm lẫn, sai lầm, mò mẫm là chính, hoang mang, ảo tưởng là chính… Nhưng đó là cuộc sống – có hay có dở, có thăng có trầm và nghệ thuật cũng sinh động như vậy’.

Người nghệ sĩ ấy đã lặng lẽ rời khỏi thế gian, nhưng như nhà thơ Hữu Việt mượn lời Gabriel García Márquez để nói: ‘Người ta không chết khi trái tim ngừng đập, mà là khi bị lãng quên’. Lê Thiết Cương sẽ không bị lãng quên. Ông sẽ tiếp tục sống, qua những bức tranh, câu chữ, buổi trò chuyện nghệ thuật và trong ký ức của những người ở lại.

Họa sĩ Lê Thiết Cương, một trong những tên tuổi tiêu biểu của giới hội họa Việt Nam đương đại, đã ra đi vào ngày 17/7 sau một thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư. Sự ra đi của ông đã để lại nhiều thương tiếc trong cộng đồng nghệ thuật và những người yêu mến ông.

Lễ tang của họa sĩ Lê Thiết Cương diễn ra vào sáng ngày 21/7 tại Hà Nội, với sự tham gia của nhiều đồng nghiệp, bạn bè và gia đình. Không khí lễ tang vô cùng trang nghiêm và xúc động, với những lời tiễn biệt đầy cảm xúc và sự hiện diện của nhiều nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ. Con trai của họa sĩ, Lê Nguyên Nhật, cùng em trai đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, theo lời dặn dò của bố trước khi mất.

Trong giây phút mặc niệm, nghệ sĩ sáo Lê Thư Hương đã thổi bản nhạc ‘Siciliano’ của Sebastian Bach, một trong những bản nhạc yêu thích của họa sĩ. Nhiều người tham dự đã không cầm nổi nước mắt khi nhớ về sự ra đi của ông. Họa sĩ Lê Thiết Cương luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có nhiều bạn bè và được yêu thương.

Ông được nhớ đến với ba từ khóa: kỷ luật, tài hoa và tối giản. Ông đã sống và làm việc chăm chỉ trong gần nửa thế kỷ, không ngừng khao khát tìm kiếm cái đẹp trong nghệ thuật và cuộc sống. Qua suốt sự nghiệp, ông đã tham gia vào 26 triển lãm cá nhân và 10 triển lãm nhóm, để lại dấu ấn đậm nét trong nền mỹ thuật Việt Nam đương đại.

Ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, đã có điếu văn sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ. Ông đánh giá cao tinh thần làm việc chăm chỉ, sự quảng giao và tình yêu thương của Lê Thiết Cương đối với đồng nghiệp và người trẻ. Ông cũng nhấn mạnh rằng họa sĩ Lê Thiết Cương đã thành công với nhiều chất liệu khác nhau, từ màu bột, sơn dầu, sơn mài đến gốm và điêu khắc.

Ông Vi Kiến Thành, cựu Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, đã đánh giá cao tinh thần khổ luyện của họa sĩ khi theo đuổi phong cách tối giản. Ông cũng nhấn mạnh sự đam mê của Lê Thiết Cương trong nhiều lĩnh vực, từ hội họa, văn chương đến xuất bản.

Gia đình và bạn bè của họa sĩ đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, với sự hiện diện của nhiều hoa sen và hoa hồng – hai loài hoa yêu thích của ông. Di ảnh của họa sĩ là bức chân dung ông đứng trước tấm toan trắng, trên tay là bút vẽ. Trên bàn viết sổ tang, gia quyến đã đặt hoa tươi và tờ báo có bài viết ‘Đã dừng lại một hành trình’ của Đẹp.

Nhiều người đã đến tiễn biệt họa sĩ, trong đó có những người bạn trong giới hội họa, văn học, hàng xóm, bạn học cũ và người yêu tranh. Tất cả đều nhớ về một Lê Thiết Cương hào sảng, trượng nghĩa và có sự kiêu ngạo của một nghệ sĩ tài hoa.

Bài viết trên tờ Đẹp đã khép lại với câu: ‘Đa tài, kiến tạo cái đẹp bằng nhiều con đường, Lê Thiết Cương là bạn hữu của nhiều giới và là một con người sống nghĩa tình, có chiều sâu văn hóa. Hành trình của Đẹp nơi anh đã dừng lại với sự nghiệt ngã của số phận, nhưng cái Đẹp mà Lê Thiết Cương thắp lên – vẫn còn ở lại’.

Lê Thiết Cương – Một biểu tượng của nghệ thuật chân chính đã từ biệt chúng ta vào ngày 17/7/2025, để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa. Nhớ đến ông, người ta nhớ đến những câu chuyện về hội họa, về những chia sẻ chân thành và đầy suy ngẫm về đời sống và văn hóa, đặc biệt là niềm đam mê cháy bỏng với gốm.

Ông sinh năm 1962, là một họa sĩ có phong cách riêng biệt, với triết lý sâu sắc về sự tối giản trong nghệ thuật. Lê Thiết Cương đã chọn “con đường tối giản để đi về bến của mình”, như một cách để tìm kiếm sự bình yên và thanh thản trong cuộc sống đầy biến động. Đối với ông, sự tối giản không chỉ là một phong cách nghệ thuật, mà còn là một cách sống.

Gốm là chất liệu mà Lê Thiết Cương đặc biệt yêu thích và dành nhiều tâm huyết. Ông đã dành nhiều thời gian để học hỏi và tìm hiểu về gốm, từ kỹ thuật tạo hình, lựa chọn men, sử dụng than củi, kiểm soát nhiệt độ lò nung, cho đến việc vẽ họa tiết lên sản phẩm trước khi cho vào lò. Sự đam mê với gốm của ông đã dẫn đến nhiều triển lãm và hoạt động nghệ thuật đặc biệt, góp phần làm giàu thêm đời sống văn hóa và nghệ thuật của Việt Nam.

Triển lãm đáng chú ý của Lê Thiết Cương là “Con giống”, được tổ chức tại Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng vào năm 2022, bên cạnh một số nghệ sĩ khác. Sự kiện này đã để lại nhiều dấu ấn trong đời sống mỹ thuật của Đà Nẵng và các vùng miền lân cận. Không chỉ dừng lại ở đó, Lê Thiết Cương còn dành nhiều tâm sức để hỗ trợ và thúc đẩy sự sáng tạo nghệ thuật cho các nghệ sĩ trẻ, trong đó có Lê Ngọc Thuận, chủ nhân của Cococasa Gallery tại Hội An.

Qua các hoạt động nghệ thuật của mình, đặc biệt với gốm, Lê Thiết Cương nhìn thấy không chỉ cái hay và cái đẹp, mà còn là sự kết nối giữa con người với thiên nhiên và người nghệ nhân. Ông khẳng định rằng gốm Việt Nam có giá trị cao và độc đáo, được thế giới công nhận và đánh giá cao. Những cống hiến của ông đã để lại nhiều ân tình cho giới nghệ thuật và những người yêu văn hóa.

Một trong những triển lãm đáng chú ý khác của ông là “Gốm Thiệp”, được tổ chức tại Hội An vào tháng 6 vừa qua. Đây là một triển lãm đặc biệt, với gốm là chất liệu chính, thể hiện sự sáng tạo và tâm huyết của Lê Thiết Cương với nghệ thuật gốm.

Lê Thiết Cương đã có những chia sẻ sâu sắc và đầy cảm hứng về nghệ thuật và cuộc sống. Ông từng nói về chiếc then cửa nghệ thuật, rằng nó đã giữ yên được cho ngôi nhà, giữ yên được lòng người, thì mới có thể giúp cho dân tộc này đi qua được “mùa chiến tranh” để đến với hòa bình. Những tư tưởng và triết lý về nghệ thuật của ông sẽ còn mãi là một phần của di sản văn hóa Việt Nam.

Dù đã ra đi, nhưng di sản văn hóa và những cống hiến của Lê Thiết Cương sẽ mãi được nhớ đến và trân trọng. Những gì ông để lại sẽ còn mãi là một phần của lịch sử nghệ thuật Việt Nam, làm giàu thêm văn hóa và tinh thần của dân tộc.