Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đang đóng một vai trò quan trọng trong việc kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững. Dựa trên di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng, họ đang góp phần tạo nên một bức tranh sáng tạo mới, phản ánh sự đa dạng và phong phú của văn hóa Việt Nam.

Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Với chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa, như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế. Chính phủ đang nỗ lực tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các ngành công nghiệp sáng tạo, trong đó có ngành thời trang.

Các DNNVSN tại Việt Nam đang đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành thời trang. Mặc dù các DNNVSN thường được xếp trong nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, nhưng họ chiếm khoảng 80% tổng số doanh nghiệp ngành dệt may tại Việt Nam và tạo công ăn việc làm cho hơn ba triệu lao động. Họ hoạt động theo mô hình gia đình hoặc nhóm nhỏ, không sở hữu nhà xưởng quy mô lớn hay ngân sách tiếp thị đáng kể.

Một nghiên cứu gần đây của PGS Donna Cleveland và Nghiên cứu sinh Lâm Hồng Lan thuộc Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam, đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo điều mà nhóm nghiên cứu gọi là “vòng tròn thịnh vượng”. Trong đó, bốn trụ cột: kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội không chỉ phát triển song hành mà còn đan xen, kết nối sâu sắc. Các doanh nghiệp như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã thể hiện cách mà DNNVSN có thể duy trì được quy mô sản xuất nhỏ, gắn liền với cộng đồng, trong khi vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nêu bật những rào cản mang tính hệ thống mà các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng. Để khắc phục những thách thức này, cần có sự hỗ trợ từ chính phủ và các tổ chức liên quan.

Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững. Đó là tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính. Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam.

Họ phản ánh một xu thế toàn cầu hướng tới sự bền vững và cho thấy tiềm năng của các xưởng may nhỏ, cộng đồng dân tộc thiểu số và những nhà thiết kế trẻ đầy tâm huyết đang cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái thời trang mới. Với sự hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi, DNNVSN có thể tiếp tục đóng góp vào sự phát triển của ngành thời trang Việt Nam, cũng như góp phần vào sự thịnh vượng của nền kinh tế quốc gia.

Một đơn vị tổ chức chương trình trải nghiệm cho trẻ ở đô thị gần đây đã vấp phải sự chỉ trích từ dư luận sau khi bị các phụ huynh tố cáo về nhiều vấn đề tồn tại trong quá trình hoạt động. Những vấn đề này bao gồm điều kiện vệ sinh kém, thiếu thốn tiện nghi cơ bản, tình trạng bắt nạt giữa trẻ em tham gia chương trình, cùng với thái độ thiếu quan tâm từ đội ngũ chăm sóc học viên. Đáng chú ý hơn, mức phí lên đến hàng chục triệu đồng cho một chương trình kéo dài chỉ hơn một tuần đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về giá trị và chất lượng thực sự của các hoạt động ngoại khóa dành cho trẻ em hiện nay.

Sự việc đã gây ra một cú sốc lớn và tạo ra một dấu hỏi lớn về chất lượng cũng như sự an toàn của các chương trình trải nghiệm, hoạt động ngoại khóa mà nhiều phụ huynh vẫn tin tưởng và lựa chọn cho con em mình trong thời gian nghỉ hè. Kỳ nghỉ hè là giai đoạn quan trọng để trẻ em phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần và nhận thức, nhưng thực tế cho thấy nhiều trẻ hiện nay đang dành quá nhiều thời gian vào các thiết bị điện tử và mạng xã hội. Điều này đã dẫn đến những hệ lụy như tình trạng béo phì, trầm cảm và cảm giác cô đơn ở trẻ.

Các chuyên gia đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo ra những không gian công cộng và thiết chế văn hóa dành cho trẻ em, nơi chúng có thể phát triển lành mạnh và tích cực. Mô hình ở nhiều quốc gia đã chứng minh thành công của việc tạo ra những không gian như vậy. Ví dụ, tại Copenhagen, Đan Mạch, mô hình “sân chơi phế liệu” cho phép trẻ em tự do sáng tạo và xây dựng dưới sự hướng dẫn của các nhà sư phạm đã mang lại hiệu quả tích cực. Tại Đức, các chương trình hè Ferienspiele do chính quyền địa phương tổ chức cung cấp cho trẻ em các hoạt động đa dạng với chi phí rất thấp, giúp trẻ em có thể tiếp cận và tham gia một cách bình đẳng.

Nhìn vào bối cảnh tại Việt Nam, chúng ta cũng đã có nhiều hoạt động và mô hình được duy trì và phát triển. Tuy nhiên, để tối ưu hóa và phát huy tiềm năng của những không gian và thiết chế văn hóa công quan trọng như thư viện, bảo tàng và công viên, chúng ta cần có những đổi mới và cách tiếp cận sáng tạo hơn. Cần có một cuộc cách mạng trong việc biến những địa điểm này thành những không gian sáng tạo cộng đồng, nơi người thủ thư không chỉ là người quản lý sách mà còn đóng vai trò là “người điều phối hoạt động, người kết nối tri thức” năng động và sáng tạo.

Cuối cùng, việc tạo ra và duy trì những không gian công cộng dành cho trẻ em không chỉ đòi hỏi sự đầu tư và vào cuộc của chính quyền mà còn cần sự tham gia tích cực và nhiệt tình của cộng đồng. Sự tham gia của các tình nguyện viên, các nhóm sinh viên và người cao tuổi có thể giúp tạo ra những hoạt động đa dạng, phong phú và hấp dẫn cho trẻ em. Hơn cả việc trông trẻ, đây là cơ hội để trao truyền văn hóa và nuôi dưỡng lòng thấu cảm giữa các thế hệ, giúp xây dựng một cộng đồng trẻ em phát triển toàn diện và lành mạnh trong tương lai.

Làng Háo Hức và các đơn vị tương tự cần xem xét và điều chỉnh để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của trẻ em và phụ huynh, đảm bảo chất lượng và an toàn cho tất cả tham gia.