Thủ đô Hà Nội sở hữu tiềm năng du lịch sông Hồng巨大, với gần 30 di tích lịch sử, văn hóa nổi bật dọc đoạn sông Hồng chảy qua từ Ba Vì đến Phú Xuyên. Những di tích này bao gồm đền thờ Tản Viên Sơn Thánh, đền Hát Môn, đền Dầm, đền Đại Lộ, Chùa Mẫu, đình Chèm, đền Ghềnh, đền Rừng… Bên cạnh đó, dọc bờ sông Hồng còn xuất hiện nhiều làng nghề truyền thống như làng giấy Yên Thái, làng đào Nhật Tân, làng gốm Bát Tràng, làng nghề mây tre đan… Những tiềm năng này đang chờ đợi được khai thác và phát triển.

Nhiều công ty lữ hành đã triển khai các tour du lịch như ‘Những nhịp cầu hạnh phúc’, ‘Ấn tượng sông Hồng’ và các chương trình ‘Trên dòng sông Phật pháp’ để khai thác tuyến du lịch sông Hồng. Tuy nhiên, việc khai thác tuyến du lịch này vẫn còn nhiều khó khăn do hạ tầng và bến bãi chưa đáp ứng được yêu cầu. Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, tuyến du lịch sông Hồng là tuyến trọng điểm của Hà Nội và các địa phương đã đầu tư cải tạo, tăng trải nghiệm bằng sản phẩm ẩm thực độc đáo của địa phương.

PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch học, cho rằng sự chồng chéo trong các chính sách, quy định về cấp phép, quản lý bến tàu thủy nội địa và phương tiện đường thủy khiến nhiều nhà đầu tư không dám vận hành, khai thác sản phẩm du lịch đường sông tại Hà Nội. Hiện nay, các đơn vị lữ hành vẫn chưa khai thác hết dư địa của du lịch sông Hồng do nhiều nguyên nhân, trong đó quan trọng nhất là hạ tầng và bến bãi.

Để phát triển du lịch sông Hồng, cần có sự liên kết giữa các doanh nghiệp lữ hành, nhà đầu tư và các địa phương trong việc xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng phục vụ tuyến du lịch đường thủy trên sông Hồng. Tại phường Thượng Cát, sở hữu nhiều tài nguyên di sản như tuyến đình Nhật Tảo-đình Đông Ngạc – đình Chèm – làng cổ Đông Ngạc, làng nghề giò chả Thượng Cát…, đây là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa.

Bà Lê Thị Thu Hương, Chủ tịch UBND phường Thượng Cát, khẳng định sẽ khai thác tiềm năng du lịch văn hóa gắn với dòng sông, kết nối với các điểm du lịch khác trên địa bàn thành phố. Xã Bát Tràng, nằm ven sông Hồng, từ lâu là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất trên hành trình du lịch ‘Ấn tượng sông Hồng’. Nơi đây được biết đến là vùng địa linh với hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị.

Ông Phạm Huy Khôi, Trưởng ban Kinh tế Ngân sách Hội đồng Nhân dân xã Bát Tràng, cho biết xã đang xúc tiến chuyển đổi mô hình BTST sang Khu Phát triển thương mại và văn hóa theo Nghị quyết mà HĐND TP vừa thông qua. Sở Du lịch Hà Nội đang trình Dự thảo Kế hoạch Phát triển sản phẩm du lịch đường sông dọc hai bờ sông Hồng thành phố Hà Nội năm 2025 và những năm tiếp theo.

Dự kiến, kế hoạch sẽ được triển khai từ năm 2025, với mục tiêu phát triển tuyến du lịch đường sông trở thành một sản phẩm du lịch đặc trưng của Thủ đô Hà Nội. Thông tin chi tiết về kế hoạch có thể được tìm thấy tại trang web của Sở Du lịch Hà Nội. Việc phát triển du lịch sông Hồng không chỉ giúp tăng cường trải nghiệm cho du khách mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Sau khi được thành lập thông qua việc sáp nhập tỉnh Ninh Thuận vào tỉnh Khánh Hòa, vùng đất mới này đã trở thành nơi cư trú của một cộng đồng lớn đồng bào Chăm. Họ đã và đang đóng góp quan trọng vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thông qua hệ thống đền tháp, lễ hội phong phú, làng nghề truyền thống, cũng như các điệu dân ca dân vũ và những phong tục tập quán lâu đời.

Sự sáp nhập này đang mở ra một thời kỳ phát triển mới cho ngành du lịch của tỉnh Khánh Hòa, với tiềm năng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trước đây, tỉnh Ninh Thuận, với gần 20.000 hộ và hơn 90.000 nhân khẩu là đồng bào Chăm, đã tích cực trong việc bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa truyền thống. Qua kiến trúc đền tháp, lễ hội đặc sắc, nghề gốm, dệt thổ cẩm, cùng với dân ca dân vũ, nhạc cụ dân gian, chữ viết, sử thi, đồng bào Chăm đã thể hiện sự gắn bó và yêu quý đối với văn hóa của mình.

Đặc biệt, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch của tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã có những nỗ lực đáng kể trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Một trong những nỗ lực nổi bật là việc xây dựng hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể ‘Nghệ thuật hát ngâm Ariya của người Chăm’ để trình lên cấp có thẩm quyền xem xét và phê duyệt. Hiện tại, địa phương này đã có 80 di sản văn hóa được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó có một di sản được UNESCO ghi danh là ‘Nghệ thuật làm gốm của người Chăm’ – Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Không chỉ dừng lại ở đó, đồng bào Chăm ở Ninh Thuận còn tự hào khi có 4 hiện vật được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. Những hiện vật này không chỉ có giá trị về mặt lịch sử và văn hóa mà còn là niềm tự hào không thể phai mờ của người Chăm.

Các đền tháp, làng nghề và lễ hội truyền thống của đồng bào Chăm từ lâu đã trở thành điểm đến hấp dẫn, không chỉ với du khách trong nước mà còn với du khách quốc tế. Họ đến để tham quan, trải nghiệm, nghiên cứu và mua sắm sản phẩm thủ công truyền thống. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã đón khoảng 2,29 triệu lượt khách, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm trước. Tổng thu từ hoạt động du lịch ước đạt 2.970 tỷ đồng.

Với việc sáp nhập hai tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa thành tỉnh Khánh Hòa mới, các chuyên gia và lãnh đạo địa phương tin rằng đây là ‘cơ hội vàng’ để ngành công nghiệp không khói phát triển mạnh mẽ. Tỉnh Khánh Hòa mới đang định hình ngành du lịch trở thành mũi nhọn kinh tế, với thế mạnh đa dạng như du lịch biển, du lịch năng lượng tái tạo, du lịch làng nghề và du lịch mua sắm đặc sản nông nghiệp công nghệ cao.

Sự kết hợp giữa các di sản văn hóa Chăm, Kinh, Raglay và các dân tộc khác sẽ tạo nên một bức tranh văn hóa du lịch phong phú và hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Do đó, tỉnh Khánh Hòa mới cần tiếp tục đầu tư và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống để thúc đẩy du lịch phát triển bền vững.