Ngày 17/7 vừa qua, giới mỹ thuật Việt Nam đã phải tiễn biệt họa sĩ Lê Thiết Cương, một tên tuổi nổi bật và có ảnh hưởng sâu sắc đến nền nghệ thuật đương đại của đất nước. Ông ra đi ở tuổi 63, để lại một khoảng trống không thể lấp đầy trong lòng những người yêu nghệ thuật và các nghệ sĩ.

Lê Thiết Cương sinh năm 1962 và đã tạo dựng được tên tuổi của mình với phong cách hội họa tối giản, một lối đi riêng biệt mà ông đã kiên trì theo đuổi. Các tác phẩm của ông không chỉ phản ánh sự tinh tế và nhẹ nhàng mà còn chứa đựng những tầng ý nghĩa triết lý và giàu chất thơ. Bên cạnh sự nghiệp hội họa, ông còn là một người yêu văn học, gắn bó mật thiết với sách vở và luôn sẵn lòng hỗ trợ những người viết.

Theo đánh giá của họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, Lê Thiết Cương là một nghệ sĩ có phong cách độc đáo và không thể nhầm lẫn. “Tranh của Cương rất nhẹ nhàng, ông là người duy nhất theo đuổi phong cách tối giản ở Việt Nam,” ông Đoàn nhận xét. Không chỉ vậy, ông còn đánh giá cao sự đóng góp của Lê Thiết Cương trong việc làm nên sự đa dạng cho nền mỹ thuật và sân khấu Việt Nam. Những đóng góp bền bỉ của ông trong lĩnh vực sáng tác, viết lý luận phê bình cũng như vai trò giám tuyển trong nhiều triển lãm nghệ thuật đã giúp ông trở thành một nhân vật quan trọng trong giới nghệ thuật.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đã có những chia sẻ xúc động về những giây phút cuối cùng bên cạnh họa sĩ Lê Thiết Cương. “Cương vẫn quyết tâm chống lại thần chết, không chịu khuất phục đúng như con người Cương trong mọi thăng trầm mà anh đã đi qua,” ông Thiều nói. Ông cũng bày tỏ sự tiếc nuối khi Lê Thiết Cương ra đi ở tuổi 63, một tuổi đời chưa dài nhưng dày đặc trải nghiệm và cống hiến. “Ông sống đúng với con người mình ở nhiều nghĩa và không sợ hãi,” nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhận định.

Nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên cũng bày tỏ sự tiếc thương sâu sắc trước sự ra đi của họa sĩ Lê Thiết Cương. “Sự ra đi của ông là một mất mát lớn. Với tôi, Lê Thiết Cương là một họa sĩ tài năng, một người làm nghề nghiêm túc và trân trọng giá trị của các bậc tiền bối cũng như đồng nghiệp cùng thời,” ông Nguyên nói. Ông cũng đánh giá cao khả năng viết của Lê Thiết Cương, cho rằng ông viết bằng một lối văn tinh tế, sắc sảo, thể hiện rõ chiều sâu tư duy và cá tính nghệ thuật riêng.

Tóm lại, sự ra đi của họa sĩ Lê Thiết Cương để lại một khoảng trống lớn trong giới mỹ thuật và những người yêu nghệ thuật. Tuy nhiên, di sản nghệ thuật mà ông để lại sẽ tiếp tục được lưu giữ và phát huy, góp phần làm phong phú thêm nền văn hóa và nghệ thuật của Việt Nam.

Nhà thơ Thanh Thảo, được mệnh danh là ‘Vua trường ca’ của thi ca Việt Nam, đã có một hành trình thơ dài suốt nửa thế kỷ qua. Ông vẫn tiếp tục tạo nên những tác phẩm ý nghĩa, dù tuổi đã cao và sức khỏe có hạn. Vào đầu tháng 10/2023, Hội nghị đại biểu Nhà văn lão thành Việt Nam lần thứ nhất đã diễn ra tại Hải Phòng, thu hút hơn 300 nhà văn trên 70 tuổi, phần lớn đều là những người lính đã góp phần làm nên một thời kỳ văn học chói sáng của Việt Nam.

Trong chương trình ‘Đêm thơ Mùa thu’, nhà thơ Thanh Thảo, 78 tuổi, vẫn xuất hiện với tinh thần nhiệt huyết, dù đi lại rất khó khăn do chân bị gãy và bệnh tật. Ông đã đọc bài thơ ca ngợi tình hữu nghị với Việt Nam của thượng nghị sĩ John McCain, người đã có công rất lớn trong việc thúc đẩy xóa bỏ lệnh cấm vận của Mỹ và tiến tới bình thường hóa quan hệ hai bên.

Nhà thơ Thanh Thảo nổi tiếng với nhiều trường ca và tập thơ, được mệnh danh là ‘Vua trường ca’ của thi ca đương đại Việt Nam. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng văn học giá trị từ Hội Nhà văn Việt Nam và Giải thưởng Nhà nước về Văn hóa Nghệ thuật đợt 1 năm 2001. Những tác phẩm của ông đã thể hiện sự bền bỉ và trăn trở với nhân dân, với đất nước.

Trong trường ca ‘Những người đi tới biển’, nhà thơ Thanh Thảo đã viết về những người lính đã hy sinh tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc. Câu thơ ‘Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình / (Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc / Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc)’ đã trở thành một câu hỏi lớn về sự hy sinh và lòng yêu nước.

Một câu thơ khác trong bài thơ ‘Dấu chân qua trảng cỏ’ của ông cũng đã trở thành kinh điển: ‘Mang bao khát vọng con người / Dấu chân nho nhỏ không lời không tên / Thời gian như cỏ vượt lên / Lối mòn như sợi chỉ bền kéo qua.’ Những câu thơ này đã thể hiện sự chiêm nghiệm sâu sắc về số phận con người và đất nước.

Trong trường ca Metro, nhà thơ Thanh Thảo đã thực hiện một cuộc hành trình trở lại với quãng thời gian trai trẻ trong những năm tháng chiến tranh khốc liệt ở Trường Sơn. Ông đã nhìn lại những sự kiện lịch sử với một cái nhìn sâu sắc hơn và chiêm nghiệm hơn về số phận con người và đất nước.

Cùng với nhà thơ Phạm Tiến Duật, Thanh Thảo là hai nhà thơ tiêu biểu của thế hệ người lính trong chiến tranh. Thơ của họ đã góp phần làm nên một thời kỳ chói sáng của văn học Việt Nam. Với tôi, nhà thơ Thanh Thảo là một biểu tượng của sự bền bỉ và trăn trở với nhân dân, với đất nước trong hành trình thơ suốt nửa thế kỷ qua.