Ninh Bình – điểm đến mới trên bản đồ ẩm thực Việt Nam

Ninh Bình đang đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vị thế trên bản đồ ẩm thực quốc gia với sự kết hợp của ba nền ẩm thực phong phú từ Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình. Không chỉ có danh thắng, di sản, vùng đất này còn níu chân du khách bởi những hương vị khó quên.

Bức tranh ẩm thực của vùng đất này là một bức tranh đa sắc, với sự kết hợp của ẩm thực Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình. Ẩm thực Hà Nam mang đậm tính dân dã, thiên về các món chế biến từ nông sản đồng bằng. Ninh Bình với địa hình bán sơn địa, có những món ăn đậm chất núi đá vôi như thịt dê, cơm cháy, ốc núi, gỏi nhệch, nem chua… Hương vị ở đây thường mạnh, sử dụng nhiều gia vị dân dã như sả, gừng, riềng, tương ớt tạo nên đặc trưng riêng, mộc mạc mà cuốn hút. Nam Định lại sở hữu nền ẩm thực có chiều sâu lâu đời, nổi bật với các món bún như bún chả, bún riêu, phở bò gia truyền.

Ông Trương Nam Thắng, Chuyên gia du lịch, nhận xét rằng ba vùng đất Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình đều có bản sắc văn hóa, vị trí địa lý tương đồng với khí hậu nhiệt đới gió mùa, địa hình bao gồm cả núi non, trung du, đồng bằng, sông ngòi, đầm lầy, ven biển… Nơi hội tụ nhiều loài thực vật, động vật đa dạng, phong phú, tạo nên nguồn nguyên liệu tự nhiên cho ẩm thực.

Để khai thác đúng giá trị văn hóa ẩm thực, cần có chiến lược bài bản, quy hoạch phát triển ẩm thực gắn với du lịch, nông nghiệp và công nghiệp chế biến, công nghiệp văn hóa. Trung bình mỗi du khách sẽ chi tiêu khoảng 1/3 cho nhu cầu ẩm thực, vì vậy việc khai thác đúng giá trị văn hóa ẩm thực sẽ góp phần định vị rõ nét thương hiệu ẩm thực vùng đất này, đồng thời gia tăng giá trị, tăng thời gian lưu trú.

Sở hữu nền ẩm thực phong phú, đa dạng cùng những tinh hoa trong cách chế biến, thưởng thức được đúc kết qua hàng nghìn năm lịch sử, tỉnh Ninh Bình mới có tiềm năng to lớn để phát triển du lịch ẩm thực. Thời gian qua, ngành Du lịch và các địa phương đã chú trọng khai thác văn hóa ẩm thực để thúc đẩy du lịch phát triển.

Nghệ nhân ẩm thực Lê Thị Thiết, người sáng lập thương hiệu “Phở Xưa” Nam Định, kỳ vọng vào việc xây dựng Ninh Bình trở thành một “kinh đô ẩm thực” trong tương lai không xa.

PGS.TS Trần Đức Thanh, Chuyên gia du lịch, đề xuất cần nghiên cứu lập “Bản đồ ẩm thực Ninh Bình mới” gồm danh mục món ăn, làng nghề, địa chỉ thưởng thức, nghệ nhân chế biến. Dữ liệu này cần số hóa để cập nhật liên tục và phục vụ quảng bá. Bên cạnh đó, cần gắn ẩm thực với du lịch và trải nghiệm bằng cách tổ chức các tour ẩm thực chuyên đề kết hợp với trải nghiệm làm món ăn cùng nghệ nhân, người dân.

Ninh Bình mới không chỉ sở hữu những di sản vang danh mà hoàn toàn có thể trở thành trung tâm ẩm thực đặc sắc của vùng và cả nước. Khi những giá trị ẩm thực được kết nối, khai thác đúng cách, vùng đất cổ này không chỉ làm hài lòng thực khách trong nước mà còn có cơ hội “xuất khẩu khẩu vị” ra thế giới, góp phần nâng tầm du lịch, văn hóa và kinh tế địa phương.

Một trường hợp đáng báo động gần đây tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương đã làm dấy lên mối quan ngại về việc tự ý ngừng sử dụng thuốc điều trị đái tháo đường và tin vào các phương pháp không có cơ sở khoa học. Một phụ nữ 63 tuổi đến từ tỉnh Ninh Bình đã phải vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng đường huyết tăng cao gấp hơn 4 lần so với mức bình thường, kèm theo tình trạng mất nước và suy kiệt nặng.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghiêm trọng này là do bệnh nhân đã tự ý bỏ thuốc điều trị đái tháo đường được kê đơn và chuyển sang uống nước đường theo hướng dẫn của một thầy lang, với niềm tin rằng có thể giải độc tự nhiên. Tình trạng của bệnh nhân trở nên nghiêm trọng hơn khi bà tự trích nhọt ở lưng tại nhà, dẫn tới nhiễm trùng rất nặng.

Hiện tại, bệnh nhân đang được điều trị bằng kháng sinh mạnh, bù dịch, tiêm insulin chỉnh liều và cắt lọc vết thương hàng ngày. Trường hợp của bà là một trong nhiều trường hợp biến chứng nặng nề do tự dừng thuốc điều trị và làm theo các phương pháp không có căn cứ khoa học.

Hậu quả của việc tự ý thay đổi phác đồ điều trị có thể dẫn đến biến chứng thần kinh, mạch máu, nhiễm trùng và thậm chí là hoại tử. Đây là một lời cảnh báo nghiêm trọng về việc tuân thủ theo chỉ định điều trị của bác sĩ và không nên tin vào các phương pháp điều trị không có cơ sở khoa học. Bệnh đái tháo đường là một bệnh lý mãn tính cần được điều trị và quản lý một cách nghiêm túc và khoa học.

Việc tự ý bỏ thuốc hoặc thay đổi phác đồ điều trị mà không có sự đồng ý của bác sĩ có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Do đó, cơ quan y tế và các chuyên gia y tế liên tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ theo chỉ định điều trị và không nên tự ý thay đổi phác đồ điều trị. Mọi thông tin và nghi vấn về sức khỏe nên được tham khảo ý kiến các chuyên gia y tế có kinh nghiệm để có cách điều trị phù hợp và hiệu quả.Điều trị theo nguyên tắc y khoa đảm bảo được sự ổn định của đường huyết, góp phần cải thiện sức khỏe.

Tóm lại, tất cả những trường hợp rơi vào trạng thái bệnh nặng như trường hợp cụ bà nêu trên đều là những trường hợp can thiệp không kịp thời. Đây là lời cảnh báo cho chúng ta về vấn đề tuân thủ phác đồ điều trị của các bác sĩ.

Bộ phim tài liệu ‘Xẩm đỏ’, một tác phẩm ghi lại hình ảnh và聲音 của nghệ nhân Hà Thị Cầu – người hát xẩm cuối cùng của thế kỷ 20, đang trong quá trình hoàn tất thủ tục chuyển giao bản quyền cho tỉnh Ninh Bình. Đạo diễn Lương Đình Dũng, người đứng sau bộ phim, cho biết ông đang hoàn thiện các thủ tục để chuyển giao bản quyền của bộ phim này cho địa phương.

Được thực hiện từ năm 2008 đến 2010, bộ phim ‘Xẩm đỏ’ đã ghi lại hơn 1.200 phút quay. Sau đó, bộ phim được chỉnh sửa và biên tập lại với thời lượng 68 phút, nhằm giúp khán giả có thể thưởng thức được nhiều bài hát hơn của nghệ nhân Hà Thị Cầu. Điểm đặc biệt của bộ phim là không sử dụng lời bình, thay vào đó để nghệ nhân tự do thể hiện và thoải mái như đang trò chuyện trực tiếp với khán giả.

Đạo diễn Lương Đình Dũng chia sẻ, mục tiêu của ông là lưu giữ lại toàn bộ di sản văn hóa truyền thống mà nghệ nhân Hà Thị Cầu đã để lại cho Ninh Bình nói riêng và cho nền nghệ thuật xẩm của Việt Nam nói chung. Bộ phim không chỉ đơn thuần là hình ảnh về nghệ nhân Hà Thị Cầu, mà còn là bức tranh sinh động về cuộc sống ở vùng quê với những nét văn hóa đặc trưng như chợ quê, hoa gạo, bến đò…, tất cả được nhuộm đẫm trong tiếng sênh và nhịp phách.

Ngoài ‘Xẩm đỏ’, đạo diễn Lương Đình Dũng còn có nhiều tác phẩm nổi tiếng khác về nghệ thuật chèo như ‘Hề cu Sứt’, ‘Thầy bói đi chợ’, ‘Lý trưởng mẹ Đốp’, ‘Phù thủy sợ ma’, ‘Thị Màu lên chùa’. Ông cho rằng, nền tảng và nguồn cảm hứng để tạo ra những tác phẩm như vậy phải bắt nguồn từ những tác phẩm văn học và nghệ thuật dân tộc.

Với mong muốn bảo tồn và quảng bá di sản văn hóa quý báu này, tỉnh Ninh Bình đã thể hiện sự quan tâm và mong muốn được mua bản quyền của bộ phim ‘Xẩm đỏ’. Nếu hoàn tất, đây sẽ là một trong những nỗ lực đáng kể nhằm giữ gìn và phát huy giá trị của nghệ thuật xẩm, cũng như ghi nhớ công lao và cống hiến của nghệ nhân Hà Thị Cầu đối với nền văn hóa Việt Nam.

Hiện tại, bộ phim ‘Xẩm đỏ’ vẫn đang trong quá trình hoàn tất các thủ tục cần thiết để chính thức được chuyển giao bản quyền cho tỉnh Ninh Bình. Khi hoàn thành, bộ phim sẽ trở thành một phần quan trọng trong kho tàng văn hóa và nghệ thuật của địa phương, góp phần làm giàu thêm di sản văn hóa của Việt Nam.

Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025), Công ty Vinamilk đã triển khai một hoạt động ý nghĩa nhằm tri ân thế hệ đi trước. Hơn 100 bức tranh do con em nhân viên Vinamilk vẽ tặng đã được gửi đến các trung tâm điều dưỡng thương binh trên cả nước. Những bức tranh này không chỉ là lời cảm ơn gửi đến những người đã hy sinh cả tuổi trẻ cho đất nước, mà còn là cách lặng lẽ gieo vào lòng trẻ thơ hạt mầm của lòng biết ơn.

Tại Trung tâm Điều dưỡng Thương binh và Người có công Long Đất, TPHCM, thượng sĩ Nguyễn Chí Tường – cựu chiến binh đang điều dưỡng tại đây – đã nhận được một bức tranh do chính con em nhân viên Vinamilk vẽ tặng. Bức tranh vẽ hình một thương binh với chân giả và vết thương trên đầu đang đứng vẽ tranh. Trong bức tranh là hình ảnh một em học sinh tươi cười trong vòng tay cô giáo, cùng đàn chim bồ câu chao liệng – biểu tượng cho khát vọng hòa bình.

Thượng sĩ Tường xúc động chia sẻ: “Bức tranh nhỏ, nhưng tình cảm thì lớn lắm. Thế hệ sau vẫn nhớ đến chúng tôi, thế là đủ ấm lòng rồi”. Ông Tường là thương binh nặng hạng 1/4, với tỷ lệ thương tật lên đến 81%. Ngoài một bên chân giả, ông còn có cánh tay phải ngắn hơn tay trái một đoạn do vết thương co rút, cùng nhiều mảnh đạn vẫn còn ghim sâu trong đầu và cột sống.

Vinamilk cũng đã trao tặng hơn 18.000 sản phẩm dinh dưỡng nhằm góp phần chăm sóc sức khỏe cho những người từng khoác áo lính và gia đình người có công với cách mạng. Riêng tại Vĩnh Long, Vinamilk đồng hành cùng phiên chợ “Tri ân người có công với cách mạng” diễn ra tại xã Đồng Khởi. Với hình thức phiên chợ 0 đồng, doanh nghiệp đã trao tặng hàng nghìn phần quà dinh dưỡng đến khoảng 1.700 người dân tham dự chương trình.

Không chỉ trong dịp 27/7, các hoạt động tri ân thế hệ người đi trước được Vinamilk triển khai xuyên suốt gần nửa thế kỷ hoạt động. Nổi bật là hoạt động chăm sóc Bà mẹ Việt Nam Anh Hùng đã được duy trì suốt 30 năm qua hay chăm lo cho gia đình nhân viên là con em liệt sĩ. Gần đây nhất, dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước, Vinamilk cũng đã tới thăm và tặng 12.000 sản phẩm dinh dưỡng đến hơn 650 thương – bệnh binh đang được chăm sóc tại các trung tâm điều dưỡng ở Bắc Ninh, Ninh Bình, Nghệ An, Hà Nội và đồng hành cùng lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất Đất nước do Thường trực Ban liên lạc truyền thống kháng chiến khối Văn phòng Trung ương cục miền Nam tổ chức tại Tây Ninh.

Trong bối cảnh nhiều di tích cổ đang đối mặt với thách thức lớn trong công tác bảo tồn, việc ứng dụng kỹ thuật in rập thủ công đã trở thành một giải pháp sáng tạo và hiệu quả. Tại chùa Keo Hành Thiện, một trong những công trình Phật giáo cổ tiêu biểu của vùng đồng bằng Bắc Bộ, kỹ thuật này đã được sử dụng để lưu giữ lại các chi tiết, hoa văn, họa tiết và chữ khắc trên các bức phù điêu, bia đá và cấu kiện gỗ.

Gắn liền với Thiền sư Dương Không Lộ, vị Quốc sư thời Lý, chùa Keo Hành Thiện không chỉ là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng mà còn là nơi chứa đựng kho tàng văn hóa kiến trúc độc đáo. Trải qua hàng trăm năm, nơi đây vẫn bảo lưu được nhiều hạng mục kiến trúc nghệ thuật truyền thống thời Lê – Nguyễn, với hệ thống phù điêu, hoa văn chạm khắc và bia ký có giá trị lịch sử, mỹ thuật đặc biệt.

Tuy nhiên, như nhiều di tích cổ khác, Chùa Keo Hành Thiện cũng đối mặt với những thách thức lớn trong công tác bảo tồn, do tác động của thời gian, môi trường và hoạt động con người. Những chi tiết chạm khắc quý trên bộ khung kiến trúc gỗ như hình linh thú, lân nghê, hoa lá thiêng,… cho đến các mảng chạm trên đá đang đứng trước nguy cơ dần bị bào mòn, xuống cấp.

Trước thực trạng đó, năm 2023, một dự án Số hóa di sản làng Hành Thiện quy mô đã và đang được triển khai tại đây, với sự tham gia của các chuyên gia bảo tồn, các nhà nghiên cứu, kiến trúc sư, nghệ nhân và đội ngũ công nghệ. Dự án không chỉ nhằm mục đích bảo tồn di tích mà còn tạo ra một không gian trải nghiệm văn hóa mới mẻ cho cộng đồng.

Một trong những hoạt động nổi bật của dự án là triển lãm “Hành Thiện 200 năm danh xưng”, tổ chức nhân dịp kỷ niệm hai thế kỷ ngôi làng mang tên Hành Thiện. Triển lãm đã trưng bày nhiều bản rập văn bia cổ, tranh ký họa, tranh ảnh tư liệu gốc về chùa Keo và các sản phẩm văn hóa được hình thành từ tư liệu in rập, thu hút sự quan tâm đặc biệt của người dân địa phương và du khách.

In rập là phương pháp lưu giữ chính xác những chi tiết gốc, đồng thời tạo nên một lối tiếp cận giàu cảm xúc và thẩm mỹ với di sản. Mỗi bản rập thủ công trở thành sợi dây kết nối giữa hiện vật và cộng đồng, giữa nghệ thuật cổ truyền và công nghệ hiện đại.

Không chỉ tại chùa Keo Hành Thiện, kỹ thuật in rập thủ công còn được chuyển thể thành một hoạt động giáo dục, nghệ thuật, truyền cảm hứng đến cộng đồng tại Quần thể Danh thắng Tràng An. Tại đây, du khách có thể tận tay thực hiện một bản in rập truyền thống trên giấy dó, từ khâu pha màu, đặt khuôn, dùng con rập bọc vải và con lăn để in rập tranh.

Qua hoạt động này, không chỉ giúp du khách hiểu hơn về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật truyền thống, mà còn tạo ra một không gian trải nghiệm văn hóa mới mẻ, nơi mà di sản trở nên gần gũi và sống động hơn. Mỗi bản in rập đều là “độc bản” bởi mỗi thao tác, mỗi lần chạm mực, mỗi sắc độ màu đều mang dấu ấn cá nhân, ghi lại những khoảnh khắc sáng tạo khác nhau của mỗi người.

Có thể thấy, khi được thiết kế phù hợp, in rập, từ một kỹ thuật bảo tồn khoa học, có thể trở thành phương thức truyền tải, lan tỏa văn hóa sống động, bền vững. Mỗi bản tranh nhỏ là một lát cắt của ký ức văn hóa, góp phần đưa di sản đến gần hơn với đời sống thường nhật. Trải nghiệm bằng tay, hiểu bằng tâm và mang đến những giá trị đích thực, đó là hành trình “chạm tay vào di sản” theo đúng nghĩa.