Ung thư gan đang trở thành một trong những mối đe dọa sức khỏe lớn nhất trên toàn cầu, với số ca mắc và tử vong ngày càng gia tăng. Theo các báo cáo mới nhất, ung thư gan hiện đang là loại ung thư phổ biến thứ 6 trên toàn cầu và là nguyên nhân gây tử vong do ung thư đứng thứ 3.

Một dự báo gần đây cho thấy, đến năm 2050, số người tử vong vì ung thư gan có thể tăng từ 760.000 trường hợp (năm 2022) lên 1,37 triệu, phần lớn do già hóa dân số và sự gia tăng các yếu tố nguy cơ ở các quốc gia đang phát triển. Điều này cho thấy một nhu cầu cấp thiết trong việc tìm ra các giải pháp để kiểm soát và phòng ngừa loại ung thư này.

Tại Trung Quốc, nơi chiếm hơn 40% số ca ung thư gan toàn cầu, tỷ lệ nhiễm viêm gan B vẫn còn rất cao. Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng cảnh báo về bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chuyển hóa (MASLD) đang nổi lên như một nguyên nhân đáng lo ngại do lối sống ít vận động và thói quen ăn uống không lành mạnh.

Một báo cáo mới từ Ủy ban Ung thư gan Lancet chỉ ra rằng khoảng 60% trường hợp ung thư gan trên toàn cầu có thể phòng ngừa nếu kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như béo phì, rượu bia và viêm gan siêu vi. Ba nguyên nhân chính dẫn đến phần lớn ca ung thư gan đều có thể phòng ngừa bao gồm viêm gan B và C, bệnh gan nhiễm mỡ chuyển hóa (MASLD) và rượu.

Để đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ mắc ung thư gan, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò của chính sách y tế công cộng. Việc mở rộng tiêm chủng viêm gan B cho cả trẻ em và người lớn, tăng cường các biện pháp kiểm soát lối sống như áp dụng giá tối thiểu cho rượu, đánh thuế đồ uống có đường và dán nhãn cảnh báo rõ ràng là những biện pháp cần thiết.

Bên cạnh đó, việc sàng lọc định kỳ nhằm phát hiện sớm tổn thương gan cũng rất quan trọng. Với những bệnh nhân ở giai đoạn cuối, cần phát triển hệ thống chăm sóc giảm nhẹ để nâng cao chất lượng sống. Nhật Bản là một trong những quốc gia đã thành công trong việc giảm tỷ lệ tử vong do ung thư gan nhờ các chính sách y tế nghiêm ngặt và chương trình phát hiện sớm.

Các chuyên gia đều nhất trí rằng thay đổi lối sống vẫn là yếu tố quyết định. Một chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên, kiểm soát cân nặng, hạn chế rượu bia và tiêm phòng đầy đủ không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan mà còn bảo vệ sức khỏe nói chung. Điều này yêu cầu một sự thay đổi nhận thức và hành vi trên toàn cầu để đối phó với sự gia tăng nhanh chóng của ung thư gan.

Ung thư cổ tử cung là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất đối với nữ giới, nhưng vẫn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Theo thống kê từ GLOBOCAN, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 6.200 ca ung thư liên quan đến HPV, trong đó hơn 2.500 phụ nữ tử vong do ung thư cổ tử cung. Bệnh có xu hướng gia tăng và trẻ hóa, gióng lên hồi chuông báo động về sự chủ quan trong phòng ngừa và tầm soát căn bệnh này.

Cổ tử cung là cơ quan nằm trong hệ sinh dục nữ giới, giữ nhiều vai trò quan trọng đối với sức khỏe, sinh lý và khả năng sinh sản của người phụ nữ. Ung thư cổ tử cung đứng thứ tư về số ca mắc mới ở nữ giới với 662.301 trường hợp và 348.874 ca tử vong trên toàn cầu. Tại Việt Nam, ghi nhận 4.612 ca mắc mới và 2.571 ca tử vong do ung thư cổ tử cung. Nếu không có biện pháp dự phòng và can thiệp kịp thời, con số tử vong này có thể tăng lên 200.000 ca vào năm 2070.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư cổ tử cung chủ yếu là do nhiễm virus HPV (Human Papilloma Virus). HPV là một nhóm siêu vi gây u nhú ở người, thường lây truyền qua đường tình dục. Có khoảng 200 chủng HPV khác nhau, trong đó khoảng 40 chủng lây truyền qua đường tình dục và gây bệnh ở các cơ quan sinh dục. BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, nhiều người lầm tưởng rằng nhiễm HPV là sẽ bị ung thư cổ tử cung. Thực tế, nếu ngăn ngừa được tình trạng nhiễm HPV dai dẳng hoặc phát hiện sớm và can thiệp điều trị kịp thời các tổn thương do HPV gây ra, thì có thể ngăn ngừa được nguy cơ tiến triển thành ung thư.

Hiện nay tại Việt Nam có 2 loại vắc xin ngừa HPV là Gardasil và Gardasil9, đều có tác dụng phòng ngừa hai chủng virus có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung là HPV type 16 và 18. Tuy nhiên, việc tiêm vắc xin HPV không thay thế cho các xét nghiệm tầm soát định kỳ. Tầm soát chính là biện pháp sàng lọc hiệu quả giúp phát hiện những bất thường ở cổ tử cung dù chưa có triệu chứng. Thông thường, khi tế bào cổ tử cung biến đổi bất thường sẽ mất từ 15 đến 20 năm mới phát triển thành ung thư.

Phương pháp tầm soát và tần suất thực hiện sẽ được chỉ định phù hợp dựa trên độ tuổi cũng như tiền sử bệnh lý ở nữ giới. Các xét nghiệm tầm soát tế bào học (Pap Smear, Thinprep) nếu âm tính sẽ thực hiện 2 năm/lần; xét nghiệm HPV DNA nếu âm tính có thể thực hiện 3 năm/lần; bộ đôi xét nghiệm tế bào học và HPV DNA nếu âm tính có thể thực hiện lặp lại 5 năm/lần. Trường hợp kết quả xét nghiệm tầm soát bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm chẩn đoán tổn thương tiền ung thư như soi cổ tử cung, sinh thiết và nạo sinh thiết cổ tử cung. Bác sĩ sẽ kết hợp thêm các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại như chụp cộng hưởng từ (MRI) để xác định chính xác giai đoạn đối với các trường hợp ung thư xâm lấn.

Với mong muốn mang đến thông tin chính thống giúp nữ giới tầm soát và dự phòng sớm các nguy cơ, điều trị tận gốc ung thư cổ tử cung bảo vệ sức khỏe, khả năng sinh sản và chất lượng sống, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tổ chức chương trình tư vấn sức khỏe trực tuyến ‘Hiểu về ung thư cổ tử cung: Dự phòng, tầm soát sớm và điều trị tận gốc’.