Dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Di sản văn hóa quý giá

Dân ca ví, giặm là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người dân xứ Nghệ. Với những làn điệu mộc mạc, sâu lắng, dân ca ví, giặm đã trở thành hơi thở và linh hồn của mảnh đất và con người nơi đây. Được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2014, dân ca ví, giặm đang đứng trước thách thức của thời đại.

Trước những thách thức đó, nhiều nghệ nhân, lớp trẻ, các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật ở Nghệ An đã và đang nỗ lực để bảo tồn và phát huy giá trị của dân ca ví, giặm. Tại Nghệ An, lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong cộng đồng đang được tổ chức. Trong 12 ngày tham gia khóa học, các em được hiểu hơn về những đặc điểm, tính chất làn điệu ví, giặm, thực hành làn điệu ví, giặm, làn điệu hò, làn điệu cải biên…

Nhiều học sinh đã tiếp tục theo đuổi và học tập hát dân ca một cách nghiêm túc. Em Hoàng Trà My (16 tuổi) tham gia lớp học để hiểu sâu hơn về kỹ thuật của những làn điệu, cách hát làn điệu đó đúng tính cách nhân vật và nội dung tác phẩm. Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tỉnh Nghệ An đã mở lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn.

36 học sinh tham gia lớp truyền dạy hôm nay được tuyển chọn từ 130 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đó là những học sinh thực sự đam mê và có năng khiếu với dân ca ví, giặm. Bảo tồn, gìn giữ dân ca không chỉ dừng lại ở lưu giữ mà còn phát huy trong đời sống đương đại. Tại cộng đồng, các nghệ nhân trực tiếp truyền dạy cho con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình, làng xóm, câu lạc bộ.

Nghệ nhân Nhân dân Võ Thị Hồng Vân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca ví, giặm Ngọc Sơn, xã Xuân Lâm đã mở nhiều lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp vùng, miền để dạy hát dân ca. Tỉnh Nghệ An thường xuyên tổ chức liên hoan, hội diễn, chương trình biểu diễn dân ca ví, giặm tại địa phương, lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa. Từ đó, các đoàn nghệ thuật, câu lạc bộ dân ca có dịp học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm.

Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh có nhiều giải pháp tiếp nối và phát triển ví, giặm trong bối cảnh hiện đại. Tuy nhiên, quá trình bảo tồn ví, giặm đối mặt không ít thách thức. Đó là nguy cơ mai một do thế hệ nghệ nhân cao tuổi ngày càng ít đi, thế hệ trẻ ít mặn mà, kinh phí hoạt động, địa điểm luyện tập, trang phục, nhạc cụ…; sự thiếu hụt đội ngũ kế cận không chỉ là người hát mà còn thiếu người sáng tác, người nghiên cứu, người tổ chức hoạt động liên quan đến ví, giặm.

Trong kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO tổ chức tại Paris, Pháp, Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ của Trung Quốc đã được công nhận là Di sản Thế giới. Đây là di sản thứ 60 của Trung Quốc được UNESCO công nhận, đưa nước này lên vị trí thứ 2 thế giới về số lượng di sản được công nhận, chỉ sau Italia.

Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ, được mệnh danh là ‘Kim tự tháp phương Đông’, nằm ở chân đồi phía Đông của dãy núi Hạ Lan, thuộc khu vực giữa thành phố Ngân Xuyên, Khu tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ, Tây Bắc Trung Quốc. Đây là một quần thể lăng mộ Hoàng gia của triều đại Tây Hạ (1038-1227), một chế độ lịch sử quan trọng do người Đảng Hạng sáng lập.

Lăng mộ Tây Hạ là di tích khảo cổ lớn nhất, được xếp hạng cao nhất và còn nguyên vẹn nhất từ thời Tây Hạ còn tồn tại cho đến ngày nay. Quần thể lăng mộ này gồm 9 lăng mộ vua, 271 lăng mộ phụ, một quần thể di tích kiến trúc rộng 5,03 ha và 32 di tích công trình chống lũ, cùng với hơn 7.100 cấu kiện kiến trúc và hiện vật được chế tác tinh xảo.

Theo Vương Trường Phong, một nhà khảo cổ học đã làm việc và nghiên cứu tại di chỉ này trong suốt 28 năm, những phát hiện này đã mang lại những hiểu biết quý giá về kỹ thuật, nghệ thuật và thành tựu văn hóa tinh xảo của triều đại Tây Hạ. Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ có đặc điểm độc đáo riêng trong việc chọn hướng đất, quy mô lăng tẩm, kiến trúc lăng mộ, kỹ thuật xây dựng, phong tục tang lễ, nhưng cũng kế thừa phong cách, kỹ thuật xây dựng lăng mộ của các triều đại phong kiến ở Trung Nguyên.

Đồng thời, lăng mộ này cũng kết hợp với truyền thống văn hóa đa dạng của các dân tộc Đảng Hạng, Thổ Phồn, Khiết Đan, Nữ Chân… Lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ vẫn giữ được tính xác thực và tính toàn vẹn cho đến ngày nay, là minh chứng độc đáo cho mô hình ‘đa nguyên và hội nhập’ của nền văn minh Trung Quốc và quá trình hình thành một nhà nước đa sắc tộc thống nhất.

Do đó, lăng mộ Hoàng gia Tây Hạ giữ một vị trí quan trọng và không thể thay thế trong lịch sử văn minh thế giới. Với việc được công nhận là Di sản Thế giới, lăng mộ này sẽ tiếp tục được bảo tồn và phát huy giá trị, góp phần vào sự đa dạng văn hóa và di sản của nhân loại.

Mới đây, quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc đã được UNESCO ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới, trở thành di sản thứ 9 của Việt Nam được vinh danh di sản thế giới. Quần thể di sản này trải dài trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố, bao gồm Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng, với 12 điểm di tích và danh thắng được quy hoạch đồng bộ gắn kết thành một thể thống nhất cả về không gian và tâm linh.

Trong 12 điểm di tích thành phần của Quần thể di sản này, tỉnh Bắc Ninh đóng góp 2 điểm là chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà. Ông Mai Sơn, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Ninh, cho biết rằng việc nghiên cứu, xây dựng hồ sơ, thống nhất quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản của Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là một thách thức lớn. Hồ sơ yêu cầu một khối lượng lớn thông tin và tư liệu khoa học để chứng minh giá trị nổi bật toàn cầu của di sản. Việc tổng hợp, chỉnh sửa và bổ sung các thông tin theo yêu cầu của ICOMOS cũng đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ.

Đặc biệt, di tích chùa Vĩnh Nghiêm và chùa Bổ Đà tại Bắc Ninh được nhìn nhận là 2 trung tâm Phật giáo Trúc Lâm, có vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển đạo Phật. Tại đây, lưu giữ hệ thống mộc bản độc đáo, trong đó kho mộc bản lưu giữ tại chùa Vĩnh Nghiêm gồm 3.050 tấm mộc bản khắc kinh, sách thuốc, luật giới nhà Phật bằng chữ Hán, chữ Nôm đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Việc được ghi danh vào Danh mục Di sản Văn hóa Thế giới không chỉ là vinh dự của tỉnh Bắc Ninh mà còn là trách nhiệm lớn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của quần thể di sản này. Thời gian tới, tỉnh Bắc Ninh sẽ tiếp tục đầu tư nguồn lực, phối hợp với các địa phương và cơ quan chuyên môn để bảo tồn và phát triển bền vững di sản, đáp ứng yêu cầu của UNESCO và thỏa mãn nguyện vọng của cộng đồng.

Năm 2025 đánh dấu nhiều mốc lịch sử quan trọng trong cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sỹ Hoàng Vân, đặc biệt là kỷ niệm 95 năm ngày sinh của ông vào ngày 24/7 sắp tới. Sự kiện này càng có ý nghĩa đặc biệt khi trước đó, UNESCO đã quyết định đưa ‘Bộ sưu tập của nhạc sỹ Hoàng Vân’ vào Danh mục Ký ức Thế giới.

Nhạc sỹ Hoàng Vân là một trong những cây đại thụ của dòng nhạc cách mạng Việt Nam. Ông đã sáng tác hơn 700 tác phẩm âm nhạc trong suốt sự nghiệp của mình, từ năm 1951 đến 2010. Các tác phẩm của ông phản ánh sâu sắc những biến chuyển của đất nước và đời sống tinh thần của nhân dân Việt Nam qua nhiều thời kỳ lịch sử.

Với sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc cổ điển châu Âu và âm nhạc dân tộc, các tác phẩm của nhạc sỹ Hoàng Vân không chỉ mang giá trị nghệ thuật cao mà còn là tư liệu quý báu phục vụ nghiên cứu văn hóa, xã hội và lịch sử âm nhạc Việt Nam.

Nhiều người Việt tại Pháp, đặc biệt là các thành viên của Hợp ca Quê hương, đã chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Pháp về tình cảm sâu sắc và niềm tự hào của họ đối với nhạc sỹ Hoàng Vân. Bà Ngân Hà, người phụ trách Hợp ca Quê hương, không giấu được sự xúc động khi nhắc lại câu chuyện của mình với âm nhạc Hoàng Vân.

Bà Ngân Hà tâm sự rằng tình cờ vào năm 12 tuổi, khi đó là vào dịp Tết, hội Việt kiều dựng hợp xướng ‘Tổ quốc ta’ gồm 5 chương và bà đã hát bè thiếu nhi. Lúc đó, bà chỉ hát vậy thôi. Nhưng đến lúc thành lập Hợp ca Quê hương, bà mới biết là ‘Hồi tưởng’ của nhạc sỹ Hoàng Vân nằm trong 5 chương đó.

Gần 50 năm sau, bà lại có cơ hội dựng lại chính bài ‘Hồi tưởng’ ấy với Hợp ca Quê hương, tạo nên một vòng tròn hoàn chỉnh trong cuộc đời âm nhạc của mình. Việc gìn giữ và lan tỏa âm nhạc Hoàng Vân tại cộng đồng người Việt ở Pháp không thể không nhắc đến vai trò quan trọng của dàn Hợp ca Quê hương.

Ra đời từ tháng 4/2009, dàn hợp ca là nơi tập hợp những người yêu nhạc cách mạng, trở thành cầu nối văn hóa quý báu, giúp các thế hệ người Việt tại Pháp được hòa mình vào những giai điệu bất hủ của quê hương.

Cho đến nay, đã có 4 thế hệ Việt kiều, từ thiếu nhi đến người lớn, hát bài ‘Hồi tưởng.’ Nhưng thành tích đáng tự hào nhất chính là việc thể hiện tác phẩm này cùng với Dàn nhạc Giao hưởng của Nhạc viện Rouen.

Khi những nốt nhạc đầu tiên của bài hợp xướng ‘Hồi tưởng’ vang lên trong không gian trang nghiêm của Nhạc viện Rouen năm 2016, không ai có thể ngờ rằng đó sẽ là một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất trong lịch sử của cộng đồng người Việt tại Pháp.

90 người thuộc nhiều thế hệ khác nhau – từ các em thiếu nhi đến những bác lớn tuổi, từ Việt kiều lâu năm đến các sinh viên trong nước sang học – cùng hòa mình với Dàn nhạc Giao hưởng thành phố Rouen của Pháp để tái hiện một trong những kiệt tác của nhạc sỹ Hoàng Vân.

Nhân dịp kỷ niệm 95 năm ngày sinh của nhạc sỹ Hoàng Vân, cùng với tin vui UNESCO ghi danh bộ sưu tập của nhạc sỹ vào Danh mục Ký ức Thế giới, những kỷ niệm ấy lại ùa về trong ký ức của những người Việt tại Pháp.

‘Không có thể tưởng tượng là ở nước Pháp mà chúng tôi có thể dựng lại được một bài hợp xướng lớn, ‘Hồi tưởng’ của nhạc sỹ Hoàng Vân, mà lại kết hợp Việt kiều, thiếu nhi, người lớn, cả sinh viên trong nước sang học, hát với Giàn nhạc giao hưởng của Nhạc Viện Rouen với tổng số 90 người tham dự,’ bà Ngân Hà nhớ lại với niềm xúc động.

Đối với bà Ngân Hà, bài ‘Hồi tưởng’ không chỉ là một tác phẩm âm nhạc mà còn là cả kỷ niệm thời thơ ấu và niềm tự hào dân tộc.

‘Bài hát dài chưa đến 12 phút, nhưng vừa mạnh mẽ, vừa sâu lắng, khiến tôi cảm thấy yêu quê hương của mình hơn, hiểu lịch sử và sự hy sinh của dân tộc hơn. Điều đặc biệt nhất đó là bài ‘Hồi tưởng’ bao hàm cả một ký ức, được truyền từ thế hệ này, sang thế hệ khác, và là cây cầu kết nối, giữa Việt kiều với quê hương,’

bà Ngân Hà chia sẻ.

Nhiều bà con kiều bào hát nhạc Hoàng Vân từ khi còn nhỏ, và đến giờ, khi đã ở tuổi ‘thất thập cổ lai hy,’ họ vẫn yêu nhạc Hoàng Vân.

Bà Phạm Thị Luận, một Việt kiều hơn 70 tuổi, thành viên Hợp ca Quê hương, cho biết từ bé đã hát những bài hát thiếu nhi của nhạc sỹ Hoàng Vân và đến nay vẫn dành tình cảm đặc biệt cho các tác phẩm âm nhạc của ông, đặc biệt là những bài hát về các địa phương, các ngành nghề như ‘Quảng Bình quê ta ơi,’ ‘Tôi là Người thợ lò’…

Đối với bà Luận, chính tình yêu đất nước hun đúc trong con người ông đã giúp ông tạo nên những tác phẩm bất hủ đó, và nhạc sỹ Hoàng Vân là một trong những cây đại thụ của dòng nhạc Cách mạng, cùng với Đỗ Nhuận, Huy Du, Trần Hoàn và rất nhiều nhạc sỹ, những người đã cống hiến rất nhiều cho nền âm nhạc Việt Nam.

Tình cảm đặc biệt của cộng đồng người Việt tại Pháp đối với nhạc sỹ Hoàng Vân không chỉ thể hiện qua những người đã có tuổi mà còn lan tỏa mạnh mẽ đến thế hệ trẻ.

Anh Trần Đức Tuân chia sẻ về góc nhìn của giới trẻ: ‘Với những người trẻ như chúng em thì nhạc sỹ Hoàng Vân là một nhạc sỹ có những tác phẩm rất đặc biệt trong kho tàng âm nhạc của Việt Nam. Từ lúc còn nhỏ thì tuổi thơ chúng em đã gắn với những tác phẩm như là ‘Em yêu trường em,’ ‘Bài ca người giáo viên nhân dân,’ những bài hát luôn gợi cho chúng em kỷ niệm về thầy cô, bạn bè, và mái trường.

Và sau này lớn lên thì chúng em còn có điều kiện được tiếp xúc với nhiều những tác phẩm khác của nhạc sỹ Hoàng Vân, những bài hát ca ngợi vẻ đẹp của quê hương đất nước, của những ngành nghề khác nhau, và cả những bài hát nói lên tình yêu của người Việt Nam đối với đất nước, với quê hương.’

Với anh Trần Ngọc Tiến, cụ Hoàng Vân là một nhạc sỹ rất là gạo cội, đã trải qua rất nhiều thời kỳ lịch sử của Việt Nam, từ thời kỳ chống Pháp, đến thời kỳ chống Mỹ và đến cả thời kỳ hiện tại.

Điểm lại những ca khúc kinh điển như ‘Chiến Thắng Điện Biên,’ ‘Hò Kéo Pháo’ từ thời kỳ chống Pháp, hay ‘Người chiến sỹ ấy’ trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cùng với những tác phẩm cổ động sản xuất như ‘Tôi là người thợ lò’ và ‘Bài ca xây dựng,’

anh Ngọc Tiến cho rằng ‘Hoàng Vân là một trang lịch sử xuyên suốt nền cách mạng Việt Nam.’

‘Đối với thế hệ trẻ, chưa trực tiếp trải qua những biến cố lịch sử, việc hát nhạc Hoàng Vân trở thành một cách để hòa mình vào những điều đó và cảm nhận hơn về những sự mất mát, hy sinh của các cô, chú trong quá khứ, để giờ đây, chúng ta được sống trong độc lập tự do,’

anh Ngọc Tiến chia sẻ.

Chị Mai Vũ Hải Anh, một thành viên của Hợp ca Quê hương, bày tỏ: ‘Nhạc sỹ Hoàng Vân với tôi là một nhạc sỹ lớn của âm nhạc Việt Nam. Âm nhạc của ông không chỉ đa dạng, phong phú mà còn là những câu chuyện kể về lịch sử Việt Nam rất sâu sắc.

Cảm nhận của tôi khi được hát những bài hát của nhạc sỹ Hoàng Vân là một cảm giác hào sảng, tự hào về đất nước và gợi nhớ đến lịch sử của quê hương, cội nguồn của dân tộc.’

Ghi nhận những cống hiến của nhạc sỹ Hoàng Vân, ngày 10/4 tại thủ đô Paris, Hội đồng Chấp hành UNESCO đã nhất trí ghi danh ‘Bộ sưu tập của nhạc sỹ Hoàng Vân’ vào Danh mục Ký ức Thế giới, đánh dấu lần đầu tiên một bộ sưu tập về âm nhạc của Việt Nam được công nhận là Di sản Tư liệu Thế giới.

Tin vui này không chỉ là vinh dự to lớn đối với gia đình nhạc sỹ mà còn là niềm tự hào của toàn thể dân tộc, đặc biệt có ý nghĩa sâu sắc đối với những người con Việt Nam đang sinh sống xa quê hương.

Bà Ngân Hà bày tỏ niềm tự hào: ‘Không thể tưởng tượng là cả một cuộc đời của bác Hoàng Vân, soạn nhạc và sáng tác, bao nhiêu bài, kể lại lịch sử, sự hy sinh của đất nước, tạo thành bộ sưu tập được Unesco công nhận… Đây là niềm tự hào và vinh dự lớn cho Việt Nam.’

Bà Phạm Thị Luận cũng xúc động chia sẻ: ‘Bộ sưu tập của Nhạc sỹ Hoàng Vân được vào UNESCO cho thấy trí tuệ và tầm vóc của người Việt Nam đã vươn thế giới. Thật tự hào!’

Những chia sẻ chân thành từ cộng đồng người Việt tại Pháp, nhân dịp kỷ niệm 95 năm ngày sinh nhạc sỹ Hoàng Vân, không chỉ thể hiện tình cảm sâu sắc đối với vị nhạc sỹ tài hoa mà còn cho thấy vai trò quan trọng của âm nhạc trong việc gìn giữ và truyền tải bản sắc văn hóa dân tộc.

Âm nhạc Hoàng Vân đã trở thành cầu nối thiêng liêng giữa quê hương và những người con xa xứ, giữa quá khứ và hiện tại, giữa các thế hệ với nhau. Và giờ đây, với sự công nhận của UNESCO, những giai điệu bất hủ ấy không chỉ vang vọng trong lòng người Việt mà còn được thế giới ghi nhận như một phần của kho tàng văn hóa nhân loại, góp phần làm giàu thêm di sản văn minh của toàn thể con người.

Tỉnh An Giang đã hoàn thành giai đoạn 1 trong quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Để đánh giá và xác định các giá trị nổi bật toàn cầu của khu di tích này, tỉnh An Giang sẽ tổ chức ‘Hội thảo Khoa học Quốc tế tham vấn Giá trị Nổi bật Toàn cầu và tiêu chí đề cử Di sản Thế giới cho Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê’ vào ngày 30/7. Hội thảo này là một phần quan trọng trong quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Di sản Thế giới, nhằm thu thập ý kiến và đánh giá từ các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo đã phối hợp với các đơn vị có chuyên môn tiến hành khảo cổ, xây dựng cơ sở vật chất, bảo quản các hiện vật và xây dựng hồ sơ đề cử. Đến thời điểm này, tỉnh An Giang đã hoàn thành nhiệm vụ của giai đoạn 1 và đang chuẩn bị cho hội thảo. Ông Nguyễn Khắc Nguyên, Phó Giám đốc Ban Quản lý Di tích Văn hóa Óc Eo, cho biết công tác chuẩn bị hội thảo đã được triển khai chu đáo, với sự hỗ trợ của các sở, ngành liên quan.

Hội thảo sẽ tập trung vào việc làm sáng tỏ hơn giá trị lịch sử, văn hóa và mối quan hệ của đô thị cổ Óc Eo trong giao lưu kinh tế, văn hóa với khu vực và thế giới. Các chuyên gia quốc tế và trong nước sẽ trình bày 15 bài tham luận, trong đó có 4 bài từ các chuyên gia quốc tế.

Ông Lê Trung Hồ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, nhấn mạnh việc tổ chức hội thảo khoa học quốc tế lần này là một bước quan trọng để khẳng định giá trị của Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê. Nếu thực hiện tốt, hội thảo sẽ giúp Óc Eo – Ba Thê có cơ hội trở thành Di sản Văn hóa Thế giới, mở ra tiềm năng phát triển du lịch và trở thành trung tâm nghiên cứu tầm quốc tế của khu vực Tây Nam Bộ.

Với sự chuẩn bị chu đáo và sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước, hội thảo khoa học quốc tế này được kỳ vọng sẽ đóng góp quan trọng vào quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê trình UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Từ đó, giúp tỉnh An Giang hiện thực hóa mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị của khu di tích này, đồng thời thúc đẩy sự phát triển du lịch và kinh tế – xã hội của địa phương.

Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 11 tháng 10. Điểm nhấn của lễ hội năm nay là chương trình nghệ thuật thực cảnh “Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn”, ứng dụng công nghệ thực tế ảo và ánh sáng để mang lại một trải nghiệm mới mẻ cho người tham dự. Sự kiện này gắn liền với các hoạt động tưởng niệm 725 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và 583 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi.

Đặc biệt, lễ hội năm nay cũng là dịp để công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Đây là một vinh dự lớn lao cho Việt Nam và là cơ hội để quảng bá giá trị văn hóa và lịch sử của quần thể di tích này đến với thế giới.

Lễ hội sẽ bao gồm các hoạt động chính như lễ tưởng niệm, khai hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025, công bố Di sản thế giới và Lễ khai ấn Đức Thánh Trần. Sự kiện này dự kiến sẽ thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương, cũng như vinh dự được đón tiếp đại diện UNESCO, các đại sứ quốc tế, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương và địa phương.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc trải rộng trên 3 tỉnh, thành phố gồm Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, với 12 điểm di tích. Trong đó, 5 điểm di tích tại thành phố Hải Phòng là những di tích lịch sử, danh thắng tiêu biểu, đang bảo lưu những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn mang giá trị nổi bật toàn cầu.

Chương trình nghệ thuật thực cảnh “Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn” sẽ là một trong những điểm nhấn của lễ hội, với việc ứng dụng công nghệ ánh sáng và thực tế ảo, không gian lễ hội sẽ được mở rộng đến sông Lục Đầu. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người tham dự, đồng thời giúp quảng bá giá trị văn hóa và lịch sử của Côn Sơn – Kiếp Bạc đến với công chúng.

Với những hoạt động và chương trình đặc sắc, lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 hứa hẹn sẽ là một sự kiện văn hóa quan trọng, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc, cũng như quảng bá hình ảnh Việt Nam đến với thế giới.

Ngày 9/7 vừa qua, bên lề Hội nghị lần thứ 46 của Ủy ban Di sản Thế giới, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã thông qua Quyết định ghi danh Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Bình, Việt Nam) và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (tỉnh Khăm Muộn, Lào) vào Danh sách Di sản Thế giới với tư cách là Di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới.

Đây là lần đầu tiên hai quốc gia Việt Nam và Lào cùng hợp tác để ghi danh một Di sản thế giới. Quần thể này bao gồm Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (Việt Nam) và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào), với giá trị nổi bật về địa chất, địa mạo và hệ sinh thái. Với việc ghi danh này, UNESCO đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam và Lào trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.

Trước đó, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được UNESCO ghi danh vào năm 2003 với tiêu chí về địa chất, địa mạo. Đến năm 2015, di sản này được công nhận bổ sung thêm tiêu chí về hệ sinh thái và đa dạng sinh học.

Việc hình thành Di sản thế giới liên biên giới Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô không chỉ thể hiện giá trị bảo tồn mà còn góp phần thắt chặt mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Lào. Đây là cơ hội để hai quốc gia cùng phát huy tiềm năng du lịch, bảo tồn và phát triển bền vững di sản.

Từ nay, hai bên sẽ có cơ hội tăng cường hợp tác trong công tác bảo tồn và quản lý di sản. Sự hợp tác này không chỉ giúp cho việc bảo tồn di sản được hiệu quả hơn mà còn tạo ra nhiều cơ hội cho du lịch, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của cả hai nước.

Xu hướng liên kết giữa các vùng không gian hành chính đang trở thành xu thế tất yếu để tiếp cận và bảo vệ những hệ giá trị thiên nhiên một cách trọn vẹn. Quá khứ, hiện tại và tương lai của loài người luôn gắn bó mật thiết với môi trường và các giá trị tự nhiên.

TP Hà Nội đang tích cực triển khai các hoạt động nhằm phục dựng Chính điện Kính Thiên, một biểu tượng văn hóa nghìn năm của Thăng Long, đồng thời khẳng định cam kết bảo tồn di sản văn hóa ở tầm toàn cầu. Chính điện Kính Thiên là một phần quan trọng của Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, được xem là không gian tiêu biểu để người dân cả nước thực hành nghi lễ truyền thống, tái hiện lịch sử dân tộc và khơi dậy sức mạnh hội tụ của nền văn hiến nghìn năm.

Trên nền tảng hợp tác chặt chẽ với UNESCO, ICOMOS và các chuyên gia quốc tế, TP Hà Nội đang thúc đẩy tiến trình hoàn thiện hồ sơ bảo tồn toàn diện. Mục tiêu là hoàn thiện và đệ trình Báo cáo cập nhật tình trạng bảo tồn Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội tới Trung tâm Di sản Thế giới trước ngày 1/2/2026.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Thu Hà đã tiếp Đoàn liên ngành Di sản Thế giới UNESCO và ICOMOS tới thăm và làm việc, trao đổi về tiến độ triển khai các khuyến nghị bảo tồn Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long. Tại buổi tiếp, bà Hà cho biết, Hà Nội đã chủ động chuẩn bị các điều kiện khảo sát, sắp xếp hạ tầng hỗ trợ cần thiết phục vụ công tác nghiên cứu, chỉnh trang trục trung tâm Khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long.

Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới Lazare Eloundou Assomo và Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay đã thăm và làm việc tại Trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với Hoàng thành Thăng Long. Hà Nội cam kết tập trung mọi nguồn lực nhằm thực hiện nghiêm túc các khuyến nghị của Ủy ban Di sản thế giới.

Chia sẻ tại buổi làm việc, ông George O. Abungu – chuyên gia khảo cổ học, Giám đốc Công ty tư vấn di sản Okello Abungu, Giáo sư Đại học Mauritius – bày tỏ ấn tượng với các dự án khôi phục Hoàng thành Thăng Long. Ông nhận định, Thủ đô Hà Nội và Việt Nam không chỉ đầu tư kỹ thuật, tài chính mà còn chú trọng yếu tố chuyên môn và con người.

Ông Abungu khẳng định đến Hà Nội với niềm tin và những kỳ vọng tốt đẹp, sẵn sàng hợp tác cùng TP để đạt được các mục tiêu đề ra một cách hiệu quả nhất. Phó Chủ tịch UBND TP Vũ Thu Hà tin tưởng hai bên sẽ có một hành trình hợp tác hiệu quả với nhiều thành tựu đáng ghi nhận trong thời gian tới.

Trong khuôn khổ hợp tác với UNESCO và ICOMOS, TP Hà Nội đang tích cực triển khai các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị của Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long. Việc phục dựng Chính điện Kính Thiên là một phần quan trọng của nỗ lực này, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa nghìn năm.

TP Hà Nội đang đẩy mạnh tiến trình phục dựng Chính điện Kính Thiên, với sự hỗ trợ của các chuyên gia quốc tế và UNESCO. Dự án này không chỉ góp phần bảo tồn di sản văn hóa của Việt Nam mà còn thể hiện cam kết của Hà Nội trong việc bảo tồn di sản văn hóa ở tầm toàn cầu.

Con gái của nhạc sĩ Hoàng Vân chia sẻ về chương trình hòa nhạc ‘Cho muôn đời sau’

Tiến sĩ Lê Y Linh, con gái của nhạc sĩ Hoàng Vân, vừa tiết lộ về chương trình hòa nhạc ‘Cho muôn đời sau’, một sự kiện âm nhạc đặc biệt nhằm tôn vinh nhạc sĩ Hoàng Vân và bộ sưu tập các tác phẩm của ông đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới. Sự kiện sẽ diễn ra trong hai đêm 24 và 25/7 tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội.

Tiến sĩ Lê Y Linh cho biết, chương trình hòa nhạc ‘Cho muôn đời sau’ là một hành trình âm nhạc xuyên suốt di sản nghệ thuật của nhạc sĩ Hoàng Vân, người được mệnh danh là nhạc sĩ của lịch sử và tâm hồn Việt Nam. Với hơn 700 tác phẩm để lại, nhạc sĩ Hoàng Vân là một trong những tên tuổi lớn của âm nhạc Việt Nam, gắn bó sâu sắc với tâm thức dân tộc và có những tác phẩm then chốt, có ảnh hưởng lớn đến âm nhạc Việt Nam đương đại.

Tên gọi của chương trình ‘Cho muôn đời sau’ được lấy từ câu hát ‘Cho ngày nay, cho ngày mai, cho muôn đời sau’ trong tổ khúc ‘Bài ca xây dựng’ của nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác năm 1973. Câu hát này dường như vận vào tầm vóc âm nhạc và sự sống lâu bền của các tác phẩm mà nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác, từ ký ức đến tương lai.

Về chương trình hòa nhạc, Tiến sĩ Lê Y Linh cho biết, sự kiện được chia thành hai phần rõ ràng, tương ứng với hai thời kỳ lớn trong sáng tác của Hoàng Vân và dẫn dắt theo dòng chảy cảm xúc – từ trang nghiêm, hào hùng, đến lắng đọng, chiêm nghiệm, để kết thúc bằng sự hân hoan hướng về tương lai.

Phần I có chủ đề ‘Hồi tưởng’, mở ra bức tranh âm nhạc của thời kỳ kháng chiến và chiến tranh, với các bản trường ca, hợp xướng, ca khúc đã ghi dấu ấn một thời và làm nên tên tuổi nhạc sĩ như ‘Tôi là người thợ lò’, ‘Quảng Bình quê ta ơi!’, ‘Người chiến sĩ ấy’…

Phần II ‘Cho muôn đời sau’ được bắt đầu từ lúc đất nước bước vào kỷ nguyên hòa bình, với những tác phẩm trữ tình, những suy tưởng mang tính nhân văn và dân tộc sâu sắc như ‘Hát ru trong đêm pháo hoa’, ‘Tổ khúc Bốn mùa ở quê hương’…

Tiến sĩ Lê Y Linh hy vọng, thông qua chương trình hòa nhạc này, công chúng sẽ có cơ hội được trải nghiệm và cảm nhận sâu sắc hơn về di sản âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân, cũng như thấy được sự đa dạng và phong phú trong biên chế biểu diễn của từng tiết mục.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm Lăng Thoại Ngọc Hầu và Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam tại An Giang

Tối ngày 20/7, trong khuôn khổ chương trình công tác tại tỉnh An Giang, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã thực hiện chuyến thăm đến Lăng Thoại Ngọc Hầu và Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam. Đây là hai địa điểm lịch sử và văn hóa quan trọng, đánh dấu những đóng góp to lớn trong lịch sử và văn hóa của Việt Nam, đặc biệt là vùng Tây Nam Bộ.

Lăng Thoại Ngọc Hầu là nơi tưởng nhớ Thống chế khâm sai thượng đạo đại tướng quân Nguyễn Văn Thoại, một danh thần kiệt xuất và nhà doanh điền xuất sắc của thời nhà Nguyễn. Ông đã có những đóng góp đáng kể trong quá trình bình định và bảo vệ lãnh thổ, cũng như xây dựng các công trình chiến lược, nổi bật là kênh Vĩnh Tế, một trong những kênh đào lớn nhất trong lịch sử Việt Nam thời quân chủ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp đó đã đến thăm Miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, một địa điểm văn hóa và tâm linh quan trọng của vùng Tây Nam Bộ. Tại đây, Thủ tướng đã chúc mừng Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa phi vật thể nhân loại vào cuối năm ngoái. Sự ghi nhận này thể hiện sự đánh giá cao của quốc tế đối với giá trị văn hóa và nỗ lực bảo vệ di sản của Việt Nam.

Thủ tướng nhấn mạnh rằng văn hóa luôn đóng vai trò đặc biệt trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Văn hóa là nguồn lực, sức mạnh nội sinh, là nền tảng tinh thần của dân tộc. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm bảo tồn và phát huy nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và giá trị các di sản, di tích.

Lễ Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO công nhận là dấu mốc quan trọng, và Thủ tướng đề nghị chính quyền địa phương, Ban Quản lý và người dân tiếp tục giữ gìn, tôn tạo nơi đây trở thành nguồn sức mạnh nội sinh, đóng góp cho sự phát triển kinh tế – xã hội bền vững của đất nước.