Rối loạn mỡ máu là tình trạng bất thường của các chỉ số lipid máu, bao gồm mức cholesterol toàn phần cao, LDL-C (cholesterol xấu) cao, triglycerides cao, hoặc HDL-C (cholesterol tốt) thấp. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa.

Theo Viện Dinh dưỡng, đa số các trường hợp rối loạn chuyển hóa lipid máu là do chế độ ăn không lành mạnh, thói quen tĩnh tại (ít vận động) và nguyên nhân thứ phát do thừa cân, béo phì, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa. Chế độ ăn không lành mạnh là một trong những nguyên nhân chính gây ra rối loạn mỡ máu. Người Việt Nam có xu hướng ăn nhiều thịt và mỡ động vật nhưng ít rau xanh và hoa quả. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thừa cân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường, gút, rối loạn mỡ máu.

Đặc biệt, thói quen tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa, trans-fat, thực phẩm siêu chế biến sẵn, đường tự do đang gia tăng ở người trẻ, dẫn đến tỷ lệ mắc các bệnh rối loạn lipid máu cũng gặp nhiều hơn ở người trẻ. Thiếu hoạt động thể lực cũng là một nguyên nhân quan trọng gây ra rối loạn mỡ máu. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ thiếu vận động thể chất trên toàn cầu vẫn ở mức đáng báo động, với 31% người trưởng thành không tham gia vận động thể chất đủ. Dự báo tỷ lệ này có thể tăng đến 35% vào năm 2030. Tại Việt Nam, khoảng 25% người trưởng thành không tham gia vận động đủ.

Để kiểm soát và điều trị bệnh lý rối loạn mỡ máu, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Hướng dẫn về chẩn đoán và điều trị rối loạn lipid máu của Bộ Y tế khuyến cáo chế độ ăn nên giảm chất béo bão hòa xuống dưới 7-10% tổng năng lượng trong ngày, hạn chế tối đa hoặc loại bỏ hoàn toàn chất béo chuyển hóa (trans-fat) có trong đồ chiên rán nhiều lần, thực phẩm chế biến sẵn và bánh kẹo công nghiệp. Ngoài ra, nên tăng cường sử dụng chất béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3 từ cá béo, và tăng lượng chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan.

Người bị rối loạn lipid máu cũng nên hạn chế cholesterol dưới 200-300 mg/ngày, tránh ăn nhiều lòng đỏ trứng, nội tạng động vật và thịt đỏ nhiều mỡ. Hạn chế đường tự do và rượu bia, nhất là khi có tăng triglyceride, đồng thời giảm lượng muối ăn xuống dưới 5g mỗi ngày. Chế độ ăn nên ưu tiên các loại ngũ cốc nguyên cám, rau củ và trái cây tươi ít ngọt, cá biển, đậu nành và sản phẩm từ đậu, cùng với các loại hạt không tẩm muối hay đường.

Tóm lại, để kiểm soát nguy cơ mỡ máu, chúng ta nên thay đổi thói quen hàng ngày bằng cách áp dụng chế độ ăn lành mạnh, tăng cường hoạt động thể lực và hạn chế các thực phẩm không tốt cho sức khỏe tim mạch. Bằng cách thực hiện những thay đổi đơn giản này, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa, cũng như cải thiện chất lượng cuộc sống.

Ông Cheng 60 tuổi, sống tại tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Hai năm trước, ông Cheng được chẩn đoán mắc bệnh tăng huyết áp và lúc đó ông nặng 93,5 kg. Chỉ số huyết áp của ông lên tới 170/100 mmHg, trong khi mức bình thường là dưới 120/80 mmHg. Để cải thiện sức khỏe, ông Cheng đã thực hiện một số thay đổi trong lối sống hàng ngày.

Đầu tiên, ông Cheng tăng cường ăn nhiều rau củ quả và trái cây. Ông cũng cố gắng ăn một bát cháo yến mạch vào bữa sáng, thay vì ăn điểm tâm truyền thống có nhiều tinh bột và chất béo. Với bữa trưa và bữa tối, ông Cheng ăn nhiều loại thực phẩm giàu chất xơ như khoai tây, đậu và ngô. Ông cũng tự nấu ăn tại nhà thay vì ăn đồ ăn nhanh hay đồ ăn đã chế biến sẵn.

Thứ hai, ông Cheng tăng cường hoạt động thể chất. Ban đầu, ông chỉ đi bộ nhanh khoảng 10 phút mỗi ngày. Sau đó, ông tăng dần thời gian lên 30-40 phút, kết hợp với tập thể dục nhẹ. Ông Cheng cũng lắp đặt một chiếc máy tập đi bộ tại nhà để thuận tiện hơn trong việc tập luyện.

Thứ ba, ông Cheng giảm cân bằng cách ghi chép lại nhật ký ăn uống hàng ngày của mình. Ông ghi lại tất cả các loại thực phẩm và đồ uống mà ông tiêu thụ, bao gồm cả số lượng và thời gian. Điều này giúp ông nhận ra những thói quen ăn uống không lành mạnh và từ đó thay đổi.

Nhờ những nỗ lực của mình, ông Cheng đã giảm được 23 kg trong vòng hai năm. Hiện ông còn 70 kg, chỉ số huyết áp cũng giảm xuống còn 130/80 mmHg. Ông Cheng cho biết: “Tôi cảm thấy khỏe hơn rất nhiều và tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người.”

abc.net.au

Cô gái 16 tuổi rơi vào tình trạng nguy kịch vì giảm cân cực đoan

Một trường hợp đáng báo động về việc giảm cân cực đoan đã được ghi nhận tại Trung Quốc khi một cô gái 16 tuổi, Mei, sống tại tỉnh Hồ Nam, đã phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch. Mei đã thực hiện một chế độ ăn kiêng cực đoan trong hai tuần để có thể mặc vừa chiếc váy mới mua cho dịp sinh nhật. Cô chỉ tiêu thụ một lượng nhỏ rau xanh và sử dụng thuốc xổ với hy vọng nhanh chóng giảm cân.

Tuy nhiên, việc cắt giảm hầu hết chất dinh dưỡng kết hợp với sử dụng thuốc xổ đã khiến cơ thể Mei suy kiệt. Cô đột ngột cảm thấy tay chân rã rời, khó thở và nhanh chóng được gia đình đưa vào bệnh viện. Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ kali trong máu của Mei đã tụt xuống mức đáng báo động. Đây là biến chứng thường gặp ở những người ăn uống mất cân đối hoặc bị mất nước kéo dài.

Mei buộc phải trải qua một ca cấp cứu kéo dài 12 giờ để giành lại sự sống. Trường hợp của Mei không phải là lần đầu tiên tại Trung Quốc. Trước đó, một nữ sinh 18 tuổi tại Thượng Hải cũng nhập viện vì kiệt sức sau nhiều ngày chỉ uống nước lọc và ăn hai lát dưa chuột mỗi ngày. Cô bị tụt huyết áp, rối loạn nhịp tim và phải truyền dịch liên tục trong vài ngày.

Các chuyên gia cho rằng việc giảm cân không nên dựa vào việc nhịn ăn hay các biện pháp cực đoan. Thay vào đó, người trẻ nên duy trì chế độ ăn cân đối, đủ chất, kết hợp với vận động thể chất phù hợp và nghỉ ngơi hợp lý. Việc giảm cân cần diễn ra theo từng giai đoạn, được theo dõi bởi chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ nếu cần. Mục tiêu không chỉ là cân nặng mà còn là sức khỏe tổng thể và sự bền vững lâu dài.

Các chuyên gia khuyến cáo rằng việc giảm cân cần được thực hiện một cách khoa học và an toàn. Người trẻ cần được giáo dục về tầm quan trọng của việc duy trì chế độ ăn uống cân đối và lối sống lành mạnh. Đồng thời, phụ huynh và xã hội cần tạo điều kiện để người trẻ có thể tiếp cận với thông tin chính xác và đáng tin cậy về sức khỏe và giảm cân.

Trong trường hợp của Mei, giảm cân cực đoan đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Do đó, việc cảnh báo và giáo dục về nguy hiểm của giảm cân cực đoan là rất cần thiết. Người trẻ cần được khuyến khích để lựa chọn phương pháp giảm cân an toàn và khoa học, đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện.

Để đảm bảo sức khỏe, người trẻ nên tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ chế độ ăn kiêng nào. Một chế độ ăn uống cân đối và lối sống lành mạnh sẽ giúp người trẻ đạt được mục tiêu giảm cân một cách an toàn và bền vững.

Chương trình “Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam” Lần 5 sẽ chính thức diễn ra vào ngày 28/9/2025 tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội. Sự kiện này hướng đến mục tiêu lan tỏa lối sống năng động, lành mạnh đến từng người, từng nhà, với mong muốn xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần.

Chương trình bao gồm hai phần chính diễn ra song song, tạo cơ hội cho người tham gia tiếp cận thông tin dinh dưỡng hữu ích và trải nghiệm những hoạt động thú vị. Phần thi kiến thức về dinh dưỡng và vận động sẽ quy tụ 20 đội chơi, mỗi đội sẽ chọn một hoạt động như Aerobic, Zumba, Dance sports, thể dục dưỡng sinh, khiêu vũ… để biểu diễn trên sân khấu trong thời gian tối đa 5 phút. Song song với phần biểu diễn, các đội chơi sẽ tham gia phần thi kiến thức dinh dưỡng thú vị, kiểm tra hiểu biết của mình về các vấn đề liên quan đến sức khỏe và dinh dưỡng.

Không chỉ có phần thi kiến thức và biểu diễn, chương trình còn mang đến cho người dân cơ hội được tư vấn dinh dưỡng trực tiếp tại 10 gian tư vấn. Các chuyên gia đầu ngành về dinh dưỡng từ các viện, bệnh viện lớn tại Hà Nội sẽ trực tiếp giải đáp thắc mắc về sức khỏe, cân nặng, và đưa ra lời khuyên dinh dưỡng phù hợp cho từng cá nhân. Đây là cơ hội quý giá để người dân có thể nhận được thông tin tư vấn hữu ích và cá nhân hóa, giúp họ có thêm kiến thức để chăm sóc sức khỏe của mình một cách tốt nhất.

Về cơ cấu giải thưởng, chương trình sẽ trao tặng 01 Giải Đặc biệt, 01 Giải Nhất, 01 Giải Nhì, 01 Giải Ba, và 16 Giải Tư cho các đội chơi xuất sắc. Không chỉ những người chiến thắng, tất cả thành viên của các đội chơi đều sẽ nhận được quà và giấy chứng nhận từ Ban tổ chức chương trình, ghi nhận sự tham gia và nỗ lực của họ trong sự kiện này.

Chương trình “Ngày Dinh dưỡng cộng đồng Việt Nam” Lần 5 hứa hẹn sẽ là một sự kiện thú vị và bổ ích, không chỉ mang đến thông tin giá trị về dinh dưỡng và sức khỏe mà còn tạo ra một không gian vui chơi lành mạnh và năng động cho cộng đồng. Sự kiện này sẽ là dịp để người dân Hà Nội và các vùng lân cận cùng nhau trải nghiệm, học hỏi và xây dựng lối sống khỏe mạnh, góp phần tạo nên một cộng đồng vững chắc và năng động.